Масофадан зондлаш орқали яйлов ерлари мониторингини юритиш (Бухоро вилояти мисолида)

Ushbu avtoreferat O'zbekistonning Buxoro viloyati Qorakol tumanidagi yaylov yerlarini masofaviy zondlash usullari yordamida monitoring qilish va ularning holatini baholash bo'yicha olib borilgan ilmiy-amaliy tadqiqot natijalarini o'z ichiga oladi. Tadqiqotda yaylov yerlarining holatini aniqlash, ularning degradatsiyaga uchrashini oldini olish va ulardan samarali foydalanish usullarini takomillashtirishga qaratilgan nazariy va amaliy jihatlar ko'rib chiqilgan. Yangi usullar va dasturiy ta'minotlar ishlab chiqilgan bo'lib, ular yaylov yerlarini boshqarish va ularning samaradorligini oshirishga yordam beradi.

Asosiy mavzular

Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Dunyodagi yaylov yerlarining umumiy maydoni va ularning degradatsiyaga uchrash darajasi, yaylov yerlari monitoringining ahamiyati hamda ushbu sohada O'zbekistonda amalga oshirilayotgan tadqiqotlar va mavjud muammolar tahlil qilingan.
Tadqiqot obyekti va predmeti: Tadqiqot obyekti sifatida Buxoro viloyati Qorakol tumani yaylov yerlari tanlangan. Tadqiqot predmeti esa masofaviy zondlash materiallari, monitoring natijalari, raqamli yaylov klassifikatorlari, yer axborot tizimi ma'lumotlari va degradatsiya jarayonlaridir.
Tadqiqot usullari: Masofaviy zondlash, qiyosiy taqqoslash, monitoring, monografik tadqiqot, elektron raqamlashtirish, B.A.Dospekhov tenglamasi va Microsoft Excel dasturi yordamida matematik-statistik tahlil kabi usullardan foydalanilgan.
Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Yaylov yerlarining 288 ta elektron raqamli klassifikatori va raqamli shartli belgilari yaratilgan, monitoringni yuritish mexanizmi asoslangan, NDVI ko'rsatkichlari asosida o'zgarishlar kuzatilgan va degradatsiyaga uchragan yaylov yerlarining normal qiymatini aniqlash uchun tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Tadqiqotning amaliy natijalari: Ilmiy-uslubiy qo'llanmalar ishlab chiqilgan, Buxoro viloyati Qorakol tumani yaylov geo-botanik xaritalari tuzilgan, dasturiy ta'minotlar yaratilgan va joriy etilgan.
Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi: Yaratilgan qo'llanma va dasturiy ta'minotlar amaliyotga tatbiq etilgan, o'quv jarayonlariga kiritilgan va ilmiy-amaliy anjumanlarda muhokama qilingan.
Xulosalar: Buxoro viloyati yaylov yerlarining umumiy holati, ularning degradatsiyasi, suv ta'minoti va o'simlik qoplamining o'zgarishi tahlil qilinib, monitoringni yuritish bo'yicha muhim xulosalar chiqarilgan va tavsiyalar berilgan.