Мактабгача ёшдаги болаларни ҳаракатли ўйинлар орқали жисмоний сифатларини ривожлантириш
Ushbu dissertatsiya o'zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti ilmiy kengashi tomonidan 2022-yilda chop etilgan doktorlik dissertatsiyasi avtoreferatining tahlilidir. Asosiy maqsad maktabgacha yoshdagi bolalarning jismoniy sifatlarini harakatli o'yinlar orqali rivojlantirishdan iborat. Tadqiqotda bolalarning jismoniy rivojlanishini yaxshilash uchun turli o'yinlar, mashqlar va texnikalar taklif qilingan, ularning samaradorligi amaliyotda tekshirilgan va ilmiy asoslangan.
Asosiy mavzular
- Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Hozirgi kunda bolalarni jismoniy sog'lom rivojlantirish, ayniqsa globalizatsiya davrida ularning harakat faolligini oshirish, sog'lom turmush tarzini shakllantirish muhim ahamiyat kasb etadi. Maktabgacha ta'lim tizimida harakatli o'yinlar orqali bolalarning jismoniy sifatlarini rivojlantirish dolzarb vazifa hisoblanadi.
- Tadqiqotning maqsadi: Maktabgacha yoshdagi bolalarning harakatli o'yinlar va noan'anaviy gimnastika mashg'ulotlaridan foydalanish orqali jismoniy sifatlarini rivojlantirish.
- Tadqiqotning obyekti va predmeti: Obyekti: Maktabgacha yoshdagi bolalar bilan olib boriladigan jismoniy tarbiya mashg'ulotlari jarayoni. Predmeti: Maktabgacha yoshdagi bolalarda jismoniy sifatlarini rivojlantirish bo'yicha harakatli o'yinlarni qo'llash jarayoni.
- Tadqiqot usullari: Ilmiy-uslubiy adabiyotlarni o'rganish va tahlil qilish, ilg'or tajribalarni umumlashtirish, pedagogik kuzatuv, so'rovnoma, suhbat, antopometriya, statistik tahlil.
- Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Harakatli o'yinlar kartotekasini ishlab chiqish, noan'anaviy gimnastika (kallanetika va bodifley) orqali mikromashg'ulotlar yaratish, bolalar yogasi va streching mashqlarini kiritish.
- Tadqiqot natijalarining amaliy ahamiyati: Ishlab chiqilgan "Qunnoq o'yinlar" dasturi, jismoniy tarbiya mashg'ulotlarini takomillashtirish, pedagoglar malakasini oshirishga xizmat qiladi.
- Tadqiqot natijalarining joriy etilishi: O'quv qo'llanmalarga singdirilgan, davlat bog'chalari va sport tadbirlarida qo'llanilgan. Jismoniy sifatlar 10,5% ga yaxshilangan.
- Xulosalar: Harakatli o'yinlar orqali bolalarning jismoniy rivojlanishini ta'minlash, ularning salomatligini mustahkamlash va harakat faolligini oshirish samarali ekanligi isbotlangan. Yangi dastur va usullarning joriy etilishi bolalarning jismoniy tayyorgarligini sezilarli darajada oshirgan.