Қашқадарё ҳавзаси сув ресурслари мониторинги ва уни оптимал бошқаришда геоахборот тизимларидан фойдаланиш
Ushbu avtoreferat Qashqadaryo daryosi havzasining suv resurslarini optimallashtirish va monitoring qilish bo'yicha olib borilgan tadqiqotlar haqida. Tadqiqotda geoinformatsion tizimlar va masofaviy zondlash texnologiyalaridan foydalangan holda daryo oqimini bashorat qilish usullarini takomillashtirish asosiy maqsad qilib olingan. Ijrimadagi global iqlim o'zgarishlarining suv resurslariga ta'siri, qor qoplamining monitoringi, daryo oqimini bashorat qilish usullari, suv resurslarini boshqarish kabi muhim mavzular yoritilgan. Tadqiqot natijalari O'zbekiston Respublikasi Gidrometeorologiya xizmatida amalda qo'llash uchun tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Qashqadaryo havzasining tabiiy geografik sharoiti: Ushbu bo'lim Qashqadaryo havzasining iqlim xususiyatlari, geografik o'rni, geologik tuzilishi va relefi, gidrografik tarmoqlari haqida ma'lumot beradi. Shuningdek, havzaning tabiiy sharoitini tavsiflashda meteorologik stansiyalar ma'lumotlaridan foydalanilgan.
- Qor qoplamini monitoring qilishda geoinformatsion tizimlar va masofaviy zondlash usullari: Bu bo'limda geoinformatsion tizimlar va masofaviy zondlash ma'lumotlari asosida havzaning qor qoplamini miqdoriy baholash, suv resurslarini kompleks monitoring qilish masalalari o'rganilgan. Qor qoplamini aniqlashda sun'iy yo'ldosh ma'lumotlaridan foydalanish usullari keltirilgan.
- Daryo havzasida qor qoplamini qalinligini matematik modellashtirish: Ushbu bob daryo havzasida iqlimiy ma'lumotlar asosida qor qalinligini aniqlash va uning matematik modelini yaratishga bag'ishlangan. Qor qoplamini aniqlashda SNOWMELT modeli yordamida tahlil qilingan.
- Optima suv resurslarini boshqarish uchun geoinformatsion tizimlar va masofaviy zondlash ma'lumotlaridan foydalanish: Tadqiqotning oxirgi bobida GAT texnologiyalari va masofaviy zondlash ma'lumotlari asosida havza suv resurslarini optimallashtirish bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan. Daryo oqimini bashorat qilish va suv omborlarini boshqarish usullari keltirilgan.