Astrofizik kuzatuvlar asosida qora o‘ralar parametrlarining gravitatsiya nazariyalari tahlili
Ushbu dissertatsiya avtoreferati astrofizik kuzatuvlar asosida qora oʻralar parametrlarining gravitatsiya nazariyalari tahlilini o'z ichiga oladi. Asosiy e'tibor qora oʻralar atrofidagi kvazidavriy tebranishlar va ularning soyalari orqali gravitatsiya nazariyalari va qora oʻralar parametrlari bo'yicha cheklovlar oʻrnatishga qaratilgan. Tadqiqotda umumiy nisbiylik nazariyasi, modifikatsiyalangan va kvant gravitatsiya nazariyalari ko'rib chiqiladi. Xususan, M87* va Sgr A* kabi supermassiv qora oʻralarning hamda GRS 1915-105 va XTE 1150-564 kabi mikrokvazar markazidagi qora oʻralarning kuzatuv ma'lumotlaridan foydalanilib, ularning massasi, zaryadi va aylanish parametri kabi xususiyatlari oʻrganiladi. Tadqiqot natijalari shu bilan birga, kvant gravitatsiyasining ta'siri va non-kommutativ parametrlarning qora oʻralar atrofidagi jarayonlarga ta'sirini ham ko'rib chiqadi. Ishda turli modifikatsiyalangan gravitatsiya nazariyalari (MOG) va kvant gravitatsiyasi (NC) modellarining qora oʻralar va ularning atrofidagi jarayonlarga ta'siri tahlil qilingan.
Asosiy mavzular
- Qora oʻralar atrofidagi kvazidavriy tebranishlar va ularning soyalari orqali gravitatsiya nazariyalari tahlili: Ushbu bo'limda qora oʻralar atrofidagi kvazidavriy tebranish chastotalari va ularning soyalari orqali gravitatsiya nazariyalari hamda qora oʻralar parametrlari bo'yicha cheklovlar oʻrnatish tadqiq qilinadi. Jumladan, umumiy nisbiylik nazariyasi, modifikatsiyalangan va kvant gravitatsiya nazariyalari ko'rib chiqiladi.
- Supermassiv va mikrokvazar qora oʻralarining kuzatuv ma'lumotlari asosida tadqiqi: Tadqiqotda M87* va Sgr A* kabi supermassiv qora oʻralarning hamda GRS 1915-105 va XTE 1150-564 kabi mikrokvazar markazidagi qora oʻralarning kuzatuv ma'lumotlaridan foydalanilib, ularning massasi, zaryadi va aylanish parametri kabi xususiyatlari oʻrganiladi. Xususan, QPO ma'lumotlari va soyalar hajmi tahlil qilinadi.
- Modifikatsiyalangan va kvant gravitatsiyasi nazariyalarining ta'siri: Ushbu bo'limda modifikatsiyalangan gravitatsiya (MOG) nazariyalari, xususan, Gauss-Bonnet gravitatsiyasi hamda kvant gravitatsiyasining (NC) qora oʻralar va ularning atrofidagi jarayonlarga (QPO chastotalari, soyalar) ta'siri tahlil qilinadi. Qora oʻralarning regular va singulyar turlarini farqlash usullari koʻrib chiqiladi.