Geodesy

Ushbu kitob geodeziya va kartografiya sohasidagi bilimlar, uslublar va texnologiyalarni o'rganishga bag'ishlangan. Unda Yer yuzasini o'lchash usullari, xaritashunoslikning nazariy asoslari, geodezik o'lchash asbob-uskunalari, ulardan foydalanish texnikasi, xatoliklarni hisoblash va ularni bartaraf etish yo'llari batafsil yoritilgan. Kitobda topo'qrafik planlar tuzish, geodezik tarmoqlar yaratish, vaziyat va relyefni aniqlash usullari, turli xil geodezik hisoblashlar, xususan, yo'nalish burchaklarini aniqlash, maydonlarni o'lchash, trigonometrik va barometrik nivelirlash kabi muhim mavzularga urg'u berilgan. Shuningdek, zamonaviy geodeziya va kartografiyada qo'llaniladigan elektron teodolitlar, total stantsiyalar, lazerli skanerlar va sun'iy yo'ldosh navigatsiya tizimlari (GNSS) haqida ham ma'lumot berilgan. Kitob talabalar, geodezistlar va ushbu soha mutaxassislari uchun qimmatli manba hisoblanadi.

Asosiy mavzular

• Geodeziya va kartografiyaga kirish: Geodeziya fani, uning vazifalari, Yer yuzasining shakli va o'lchamlari, geodeziya va kartografiya tarixi, asosiy tushunchalar va terminologiya.
• Xaritalar va planlar: Xarita va planlarning turlari, ularning o'ziga xos xususiyatlari, masshtablari, shartli belgilar va ulardan foydalanish usullari.
• Geodezik tarmoqlar: Davlat geodezik tarmog'i (GGS), kondensatsiya geodezik tarmoqlari (GCN), topo'qrafik kadastr tarmoqlari (SGS) va ularni qurish usullari (triangulyatsiya, poligonometriya, trilateratsiya).
• Geodezik o'lchash usullari: Chiziqli o'lchash usullari (lentalar, lentametrlarda), burchakli o'lchash (teodolit yordamida), nivelirlash usullari (geometric, trigonometric, barometrik, gidrostatik, aviatsiya radio nivelirlash).
• Xatoliklar nazariyasi: O'lchash jarayonida yuzaga keladigan xatoliklar (kasr, tizimli, tasodifiy), ularni aniqlash va kamaytirish usullari, o'rtacha kvadratik va ehtimoliy xatoliklar.
• Zamonaviy geodeziya asboblari: Elektron teodolitlar, total stantsiyalar, lazerli skanerlar, GPS/GLONASS tizimlari va ulardan foydalanishning zamonaviy usullari.
• Laboratoriya ishlari: Topo'qrafik xaritalar bilan ishlash, geodezik koordinatalarni aniqlash, burchaklarni o'lchash va hisoblash bo'yicha amaliy mashg'ulotlar.