Марказий Осиёда XII аср охири – XIV асрнинг биринчи ярмида педагогик фикрлар ривожи (дидактик асарлар мисолида)

Ushbu doktorlik dissertatsiyasi X asr oxiri — XIV asr boshlarida Markaziy Osiyoda pedagogik fikrlar rivojini, xususan, didaktik asarlar misolida o‘rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda o‘sha davrdagi ijtimoiy-siyosiy, madaniy hayot, ta'lim-tarbiya jarayonlari, ularning qonun-qoidalari tahlil qilingan. Jumladan, Markaziy Osiyo mutafakkirlarining ta'lim-tarbiya borasidagi g'oyalari, didaktik asarlarining tuzilishi, mazmuni va mohiyati tadqiq etilgan. Tadqiqot natijasida o‘sha davr pedagogik fikrlarining o‘ziga xos jihatlari, ilmiy-amaliy ahamiyati aniqlangan va zamonaviy ta'lim tizimini takomillashtirishga oid tavsiyalar ishlab chiqilgan.

Asosiy mavzular

• Markaziy Osiyoda didaktik asarlar: rivojlanish va mazmun: Ushbu qismda Markaziy Osiyoda XII asr oxiri — XIV asr boshlarida yaratilgan didaktik asarlar, ularning ijtimoiy-siyosiy va madaniy muhit bilan bog'liqligi, ta'lim-tarbiya jarayonidagi o‘rni, mazmuni va tuzilishi, uslubiy jihatlari batafsil yoritilgan. Fariduddin Attor, Sa'diy Sheroziy, Nosiriddin Tusi kabi buyuk mutafakkirlarning asarlari tahlil qilingan.
• Markaziy Osiyo didaktik asarlarida ma'naviyat va ijtimoiy munosabatlar: Qismda didaktik asarlarda oila, oilaviy munosabatlar, ijtimoiy hayot, jamiyatning rivojida ijtimoiy aloqalarning ahamiyati, ota-ona va bola, ustoz-shogird, shoh va ahli, shoh va xalq munosabatlari tahlil qilingan. Shuningdek, ijtimoiy munosabatlarning ma'naviy barkamollikni shakllantirishdagi roli yoritilgan.
• Didaktik asarlarda ta'lim va tarbiya masalasi: Bu qismda Markaziy Osiyo didaktik asarlarida ta'lim-tarbiya masalalari, xususan, ta'lim-tarbiyaning ma'naviy-ma'rifiy jihatlari, komil insonni tarbiyalash konsepsiyasi, uzluksiz ta'limning ahamiyati, ma'rifatli shaxsni tarbiyalash yo'llari, usullari va vositalari batafsil ko'rib chiqilgan.
• Markaziy Osiyo didaktik asarlarida o'qitish usullari va vositalari: Qismda didaktik asarlarda ta'lim-tarbiya berish usullari, vositalari va metodlari, ularning turlari, vazifalari, tasnifi hamda mazkur usullarning samaradorligini oshirish bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan. Xususan, ta'limning turli bosqichlari va usullari, maktab va madrasalarda ta'limning tashkil etilishi tahlil qilingan.