Эконометрика асослари

Ushbu elektron darslik O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tavsiya etilgan o'quv qo'llanmasidir. Unda iqtisodiyotda modellarni qurish va ularni tatbiq qilish asoslari, iqtisodiy jarayonlarning matematik modellarini tuzish, bu modellar samaradorligini baholash, vaqt qatorlari bilan ishlash usullari, ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni prognozlash, shuningdek, o'zaro bog'liq tenglamalar tizimi va ko'p tarmoqli iqtisodiyotda chiziqli balans modelini o'rganish kabi keng qamrovli mavzular yoritilgan.

Asosiy mavzular

• I БОБ. ИҚТИСОДИЁТНИ МОДЕЛЛАШТИРИШДА ЭКОНОМЕТРИКАНИНГ РОЛИ: Mazmun "I БОБ. ИҚТИСОДИЁТНИ МОДЕЛЛАШТИРИШДА ЭКОНОМЕТРИКАНИНГ РОЛИ" haqida ma'lumot beradi. Unda iqtisodiyotni modellashtirish asoslari, bosqichlari, iqtisodiy modellashtirishning zaruriyati, iqtisodiy jarayonlarni modellashtirishda ekonometrik modellardan foydalanish, modellar va ularning turlari, modellashtirishning afzalliklari, modellashtirish jarayonining bosqichlari, xususan, modelni qurish, taqsimlash, tekshirish va prognozlash bosqichlari, shuningdek, o'zaro bog'liq o'zgaruvchilar orasidagi bog'liqlikni tahlil qilish usullari, jumladan, juft va ko'p omilli korrelyatsion-regressiya tahlili, avtokorrelyatsiya va boshqa tahlillar ko'rib chiqiladi.
• II БОБ. ЭКОНОМЕТРИК МОДЕЛЛАРНИНГ АХБОРОТ ТАЪМИНОТИ: Mazmun "II БОБ. ЭКОНОМЕТРИК МОДЕЛЛАРНИНГ АХБОРОТ ТАЪМИНОТИ" haqida ma'lumot beradi. Unda iqtisodiy ma'lumotlarning statistik tabiatini, o'zgaruvchilarni tanlash mezonlarini, iqtisodiy ma'lumotlarga qo'yiladigan talablarni, jumladan, ma'lumotlarning to'liqligi, aniqligi, ishonchliligi va boshqa jihatlarini qamrab oladi. Shuningdek, bu bobda iqtisodiy ma'lumotlarni qayta ishlash usullari, xususan, statistik tahlil va ekonometrik modellarni tuzishda ulardan foydalanish muhimligi ta'kidlanadi.
• III БОБ. ЭКОНОМЕТРИКАДА ЭҲТИМОЛЛАР НАЗАРИЯСИ ВА МАТЕМАТИК СТАТИСТИКАНИНГ АСОСИЙ ТУШУНЧАЛАРИ: Mazmun "III БОБ. ЭКОНОМЕТРИКАДА ЭҲТИМОЛЛАР НАЗАРИЯСИ ВА МАТЕМАТИК СТАТИСТИКАНИНГ АСОСИЙ ТУШУНЧАЛАРИ" haqida ma'lumot beradi. Unda ehtimollar nazariyasi va matematik statistikaning asosiy tushunchalari, jumladan, tasodifiy o'zgaruvchilar, ularning taqsimlanishi, o'rtacha qiymati, dispersiyasi, va boshqa statistik ko'rsatkichlar ko'rib chiqiladi. Shuningdek, statistik tanlov, uning turlari va xossalari hamda diskret va uzluksiz tasodifiy miqdorlar, ularning statistik tavsiflari batafsil yoritilgan.
• IV БОБ. ЖУФТ КОРРЕЛЯЦИОН-РЕГРЕССИОН ТАҲЛИЛ: Mazmun "IV БОБ. ЖУФТ КОРРЕЛЯЦИОН-РЕГРЕССИОН ТАҲЛИЛ" haqida ma'lumot beradi. Unda iqtisodiy-ijtimoiy jarayonlarda o'zaro bog'liqliklarni o'rganish, bog'liqlikning turli turlari, jumladan, funktsional va korrelyatsion bog'liqliklar, ularning yo'nalishlari va shakllari ko'rib chiqiladi. Shuningdek, korrelyatsion tahlil, uning turlari va hisoblash usullari, jumladan, juft va ko'p omilli korrelyatsiya koeffitsiyentlari, regrеssiya tahlili, eng kichik kvadratlar usuli hamda chiziqli va chiziqsiz bog'liqliklarni aniqlash usullari batafsil yoritilgan.
• V БОБ. КЎП ОМИЛЛИ ЭКОНОМЕТРИК ТАҲЛИЛ: Mazmun "V БОБ. КЎП ОМИЛЛИ ЭКОНОМЕТРИК ТАҲЛИЛ" haqida ma'lumot beradi. Unda ko'p omilli ekonometrik modellarni tuzish uslubiyoti, jumladan, o'zaro bog'liq omillarni aniqlash, ularning ta'sirini hisoblash, ko'p omilli regressiya tenglamalarini tuzish va ularning turlari, parametrlarni baholashda eng kichik kvadratlar usulining qo'llanilishi, shuningdek, ko'p omilli regressiya tahlilini kompyuterda amalga oshirish tartibi batafsil yoritilgan.
• VI БОБ. ЭКОНОМЕТРИК МОДЕЛЛАРНИ БАҲОЛАШ: Mazmun "VI БОБ. ЭКОНОМЕТРИК МОДЕЛЛАРНИ БАҲОЛАШ" haqida ma'lumot beradi. Unda ekonometrik modellarni baholash bosqichlari, xususan, identifikatsiya va verifikatsiya bosqichlarining mohiyati, modellar samaradorligini baholash mezonlari, jumladan, Fisher va Student mezonlari, shuningdek, avtokorrelyatsiyani aniqlashda Darbin-Yotson mezonini qo'llash va boshqa muhim masalalar ko'rib chiqiladi.
• VII БОБ. ВАҚТЛИ ҚАТОРЛАР: Mazmun "VII БОБ. ВАҚТЛИ ҚАТОРЛАР" haqida ma'lumot beradi. Unda vaqtli qatorlar tushunchasi, ularning turlari va xossalari, vaqtli qatorlarni modellashtirish usullari, jumladan, tekislash usullari, trendni aniqlash, mavsumiy va siklik tebranishlarni modellashtirish usullari batafsil yoritilgan. Shuningdek, vaqtli qatorlarni prognozlash usullari va ularning turlari hamda ularning matematik modellari haqida ma'lumotlar berilgan.
• VIII БОБ. ТЕНГЛАМАЛАР ТИЗИМИ КЎРИНИШИДАГИ ЭКОНОМЕТРИК МОДЕЛЛАР: Mazmun "VIII БОБ. ТЕНГЛАМАЛАР ТИЗИМИ КЎРИНИШИДАГИ ЭКОНОМЕТРИК МОДЕЛЛАР" haqida ma'lumot beradi. Unda bir-biriga bog'liq tenglamalar tizimlarining turlari, jumladan, tizimli, rekursiv va o'zaro bog'liq tenglamalar tizimlari ko'rib chiqiladi. Shuningdek, tizimning identifikatsiyalanishi va tuzilmaviy modelni baholash usullari hamda ularning qo'llanilishi batafsil yoritilgan.
• IX БОБ. АМАЛИЙ ЭКОНОМЕТРИК МОДЕЛЛАР: Mazmun "IX БОБ. АМАЛИЙ ЭКОНОМЕТРИК МОДЕЛЛАР" haqida ma'lumot beradi. Unda ko'p tarmoqli iqtisodiyotda chiziqli balans modeli, jumladan, Леонтев модели, uning nazariy asoslari, qo'llanilishi va samaradorlik mezonlari ko'rib chiqiladi. Shuningdek, ishlab chiqarish funksiyalari, ularning turlari va xossalari, narx va daromad ta'sirini hisobga olgan holda talab va taklif modellari, bozorni muvozanatlashtirish va boshqa muhim masalalar batafsil yoritilgan.
• X БОБ. ИЖТИМОИЙ-ИҚТИСОДИЙ ЖАРАЁНЛАРНИ ПРОГНОЗЛАШ: Mazmun "X БОБ. ИЖТИМОИЙ-ИҚТИСОДИЙ ЖАРАЁНЛАРНИ ПРОГНОЗЛАШ" haqida ma'lumot beradi. Unda iqtisodiy prognozlashning umumiy tushunchalari va turlari, prognozlash usullari, jumladan, ekstrapolyatsiya, modellashtirish, ekspert usullari va ularning qo'llanilishi batafsil yoritilgan. Shuningdek, iqtisodiy jarayonlarni prognozlashda o'sish egri chiziqlari, vaqtli qatorlar va ularning dinamikasini modellashtirish usullari hamda ulardan foydalanishning o'ziga xos jihatlari haqida ma'lumot berilgan.
• XI БОБ. ЭКОНОМЕТРИК МОДЕЛЛАРНИ ҚЎЛЛАШ: Mazmun "XI БОБ. ЭКОНОМЕТРИК МОДЕЛЛАРНИ ҚЎЛЛАШ" haqida ma'lumot beradi. Unda ekonometrik tenglamalar tizimi orqali prognozlash uslublari, jumladan, dinamik tizimlar, statik va dinamik jarayonlarni modellashtirish, ularning asosiy ko'rsatkichlari va ulardan foydalanish usullari ko'rib chiqiladi. Shuningdek, iqtisodiy o'sish modellari, jumladan, Solou va Harrod-Domar modellari, talab va taklif funksiyalari hamda ularning o'zaro bog'liqligi batafsil yoritilgan.