Вақт ифодаловчи бирликларнинг матн шакллантириш имкониятлари

Ushbu kitob tilda va adabiyotda vaqt tushunchasini o'rganishga bag'ishlangan. Unda vaqtning falsafiy asoslari, tilshunoslikdagi ahamiyati, matn tuzilishidagi o'rni va vaqt semantikasini ifodalovchi birliklarning matnni shakllantirish imkoniyatlari keng yoritilgan. Tadqiqotda o'zbek tilidagi vaqtni ifodalovchi so'zlar, ularning semantik xususiyatlari va matn yaratishdagi roli tahlil qilinadi.

Asosiy mavzular

• Vaqtning falsafiy asoslari: Makon va zamonning falsafiy kategoriya sifatidagi ahamiyati, ularning materiya bilan bog'liqligi va inson hayotidagi o'rni ko'rib chiqiladi.
• Tilda vaqtning ifodalanishi: Tilda vaqt kategoriyasining universal hodisa ekanligi, uning turli sathlarda (leksik, grammatik, sintaktik) ifodalanish usullari, temopral elementlarning ahamiyati ochib beriladi.
• Matnda vaqt semantikasining o'rni: Matn tuzilishida vaqt semantikasining ahamiyati, vaqtni ifodalovchi birliklarning matnni shakllantirishdagi roli, matnning yaxlitligi va izchilligini ta'minlashdagi o'rni tahlil qilinadi.
• Vaqt semantikasini ifodalovchi birliklar: Vaqtni ifodalovchi otlar, ravishlar va boshqa so'z turkumlarining semantik xususiyatlari, ularning matndagi sintagmatik imkoniyatlari, birikish xususiyatlari va matnni boyitishdagi o'rni ko'rsatiladi.
• Matnni shakllantirishdagi imkoniyatlar: Vaqtni ifodalovchi so'zlarning matnni qanday qilib yaxlit bir butunga aylantirishi, voqealarning ketma-ketligini ta'minlashi, matnning mazmuniy va strukturaviy bog'liqligini ta'minlashdagi roli misollar orqali isbotlanadi.