Туркистон бошқарув тизимида татарлар иштироки (1917-1924 йй.)
Ushbu avtoreferat Oʻzbekiston Milliy universiteti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi Ilmiy Kengash tomonidan tasdiqlangan dissertatsiya asosida tayyorlangan. Unda 1917-1924 yillarda Turkiston boshqaruv tizimida tatar xalqining faoliyati, ularning ijtimoiy-siyosiy, harbiy-siyosiy va madaniy-maʼrifiy jarayonlardagi ishtiroki tadqiq qilingan. Tadqiqotda arxiv materiallari va davriy matbuot manbalari asosida tatar xalqining Turkiston boshqaruv tizimini shakllantirishdagi roli ochib berilgan. Xususan, Turkiston qoʻmitasi, Turkiston Muxtoriyati va Turkiston ASSR boshqaruvidagi tatar faolligi, ularning harbiy-siyosiy qismlarni tuzishdagi va matbuotni rivojlantirishdagi oʻrni oʻrganilgan. Tadqiqotda tatar xalqining milliy davlatchilikni barpo etishdagi hissasi, jumladan, ularning siyosiy va huquqiy faoliyati hamda jamiyat hayotidagi ishtiroki atroflicha tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari Oʻzbekiston tarixini oʻrganish va oʻqitishga oid ilmiy-amaliy tavsiyalar beradi.
Asosiy mavzular
- Turkiston boshqaruv tizimida tatar xalqining ishtiroki: Dissertatsiyada 1917-1924 yillar oraligʻida Turkiston boshqaruv tizimini shakllantirishda tatar xalqining faoliyati, ularning siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy-maʼrifiy jarayonlardagi ishtiroki ilmiy-tarixiy manbalar asosida oʻrganilgan. Turkiston qoʻmitasi, Turkiston Muxtoriyati va Turkiston ASSR boshqaruv tizimida tatar millati vakillarining roli, ularning siyosiy va harbiy faolligi, shuningdek, matbuot va madaniyat sohasidagi hissasi tadqiq etilgan.
- Milliy davlatchilik va millatlararo munosabatlar: Tadqiqotda Turkistonda milliy davlatchilikning shakllanishi va rivojlanish jarayonlari, jumladan, turli millatlar, xususan, tatarlar orasidagi ijtimoiy-siyosiy va madaniy munosabatlar oʻz aksini topgan. Millatlararo hamjihatlik va milliy oʻziga xoslikni rivojlantirish masalalariga urgʻu berilgan. Tatar xalqining Turkiston davlatchiligini mustahkamlashdagi faol ishtiroki, ularning madaniy va ijtimoiy hayotdagi oʻrni ochib berilgan.
- Siyosiy va harbiy-siyosiy jarayonlarda tatar xalqining faoliyati: Ushbu mavzu doirasida tatar xalqining siyosiy harakatlar, jumladan, milliy-demokratik harakatlar va partiyalarning tuzilishidagi roli, shuningdek, harbiy-siyosiy tizimlarda ularning faol ishtiroki, harbiy qismlarni tashkil etish va boshqarishdagi oʻrni tadqiq qilingan. Tatar xalqining mamlakat boshqaruv tizimida, jumladan, harbiy va siyosiy sohalarda faol ishtiroki atroflicha oʻrganilgan.