Marksheyderiya
Ushbu darslik marksheyderlik ishining nazariy va amaliy asoslarini, shu jumladan konlarni yer osti va ochiq usulda qazish jarayonlarida bajariladigan marksheyderlik ishlari, yo'nalish aniqligi, xatoliklarni hisoblash, geodezik tarmoqlarni barpo qilish, loyihadan joyga ko'chirish, shuningdek, yer yuzasining deformatsiyasi va siljishini o'rganish kabi muhim masalalarni o'z ichiga oladi. Darslikda marksheyderlik ishlarining xilma-xil usullari, ularning aniqligi va qo'llanilishi batafsil yoritilgan. Kitob talabalarga nazariy bilimlar berish bilan birga, amaliy ko'nikmalarni shakllantirishga ham qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Marksheyderlik ishlarining umumiy ma'lumotlari: Marksheyderlik ishlarining mohiyati, uni amalga oshirish bosqichlari, konlarni ochiq va yer osti usulida qazishdagi rol'i, marksheyderlik syomkalari, ularning turlari va aniqligi, xatolar va ularni hisoblash usullari, shuningdek, geodezik tarmoqlarni barpo qilish hamda loyihadan joyga ko'chirish kabi mavzular yoritilgan.
- Tog' jinslarining siljishi va deformatsiyasi: Kon qazish ishlari natijasida tog' jinslarida va yer yuzasida yuzaga keladigan siljish va deformatsiya jarayonlari, ularning sabablari, turlari, parametrlari va uni o'rganish usullari (joyda kuzatish, modellashtirish, analitik hisoblash) batafsil ko'rib chiqilgan. Shuningdek, obyektlarni himoya qilish choralari va ularning mexanizmlari ham tushuntirilgan.
- Shaxta qurilishida marksheyderlik ishlari: Shaxta qurilishi jarayonida bajariladigan marksheyderlik ishlari, jumladan, loyihaviy chizmalarni tekshirish, joyga ko'chirish, bino va inshootlarni kuzatish, kanatli ko'tarish inshootlarining geometrik elementlari va ularning mutanosibligini tekshirish kabi mavzularni o'z ichiga oladi.
- Xatoliklarni hisoblash va modellashtirish: Marksheyderlik o'lchashlarida yuzaga keladigan xatolar, ularning turlari (matematik, fizik, aniqlik), ularni hisoblash usullari (poligonometrik yo'llarda, teodolit, nivelir, svetodalnomerlar bilan), xatolar ellipsini qurish va bashoratlash kabi mavzular chuqur tahlil qilingan.