Товар-пул муносабатларининг ривожланиши бозор иқтисодиётининг шаклланиши ва амал килишининг асосидир

Ushbu kitobda tovar-pul munosabatlarining rivojlanishi, bozor iqtisodiyotining shakllanishi va amal qilishi asoslari muhokama qilinadi. Kitob tabiiy va tovar xo'jaliklari, tovar ishlab chiqarish sabablari, tovarning xususiyatlari, qiymat miqdori, mehnat unumdorligi va pulning kelib chiqishi kabi mavzularni qamrab oladi.

Asosiy mavzular

• Natural va tovar xo‘jaligining mohiyati: Natural xo‘jalik – xo‘jalik yuritishning dastlabki shakli bo‘lib, unda ishlab chiqarish iste’molni qondirishga qaratilgan. Tovar xo‘jaligi esa ijtimoiy mehnat taqsimoti asosida tovarlar ishlab chiqarish va ayirboshlashga asoslanadi.
• Tovar ishlab chiqarishning yuzaga kelishi va rivojlanish sabablari: Tovar ishlab chiqarish ijtimoiy mehnat taqsimoti va ishlab chiqaruvchilarning ixtisoslashuvi tufayli yuzaga keladi. Bu sharoitda ayirboshlash zaruriyati paydo bo‘ladi.
• Tovar va uning xususiyatlari: Tovar – bu inson ehtiyojini qondiradigan va ayirboshlash maqsadida yaratilgan mehnat mahsulidir. Tovar iste’mol qiymatiga va almashuv qiymatiga ega.
• Tovar qiymatining miqdori va uni belgilovchi omillar: Tovar qiymati unga sarflangan ijtimoiy zarur mehnat miqdori bilan belgilanadi. Mehnat unumdorligi va intensivligi qiymatga ta’sir etadi.
• Mehnat unumdorligi va intensivligining tovar qiymatiga ta’siri: Mehnat unumdorligi oshishi tovar qiymatini kamaytiradi, mehnat intensivligi oshishi esa ko‘paytiradi.
• Tovar ayirboshlash shakllarining rivojlanishi va pulning kelib chiqish sabablari: Tovar ayirboshlash shakllari oddiy ayirboshlashdan to pulning yuzaga kelishigacha rivojlangan. Pul – bu tovarlar qiymatini ifodalovchi universal ekvivalent.
• Pulning mohiyati va vazifalari: Pul – bu qiymat o‘lchovi, muomala vositasi, jamg‘arish vositasi, to‘lov vositasi va jahon puli vazifalarini bajaradi.