Bosh sahifa>Qidiruv>Donli, don-dukkakli ekinlar seleksiyasi va urug‘chiligi

Donli, don-dukkakli ekinlar seleksiyasi va urug‘chiligi

Mazkur o'quv qo'llanma «Donli, don-dukkakli ekinlar seleksiyasi va urug'chiligi» fanidan amaliy va laboratoriya mashg'ulotlari uchun mo'ljallangan. Unda qishloq xo'jaligi ekinlarining navdorlik belgilari, qimmatli xo'jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o'rganish, dala tajribalarini o'tkazish uslublari, statistik tahlil, fenologik kuzatuvlar, biometrik o'lchashlar, urug'lik sifatini aniqlash kabi mavzular atroflicha yoritilgan. Qo'llanma talabalarga don va don-dukkakli ekinlar seleksiyasi va urug'chiligi fani bo'yicha nazariy bilimlarni amaliy ko'nikmalarga aylantirishga yordam beradi. Shuningdek, u sohaning yosh tadqiqotchilari, seleksionyerlar, urug'chilar va fyermyerlar uchun ham foydali manba hisoblanadi.

Asosiy mavzular

  • DONLI, DON-DUKKAKLI EKINLAR SELEKSIYASI VA URUG‘CHILIGI FANIDAN AMALIY VA LABORATORIYA MASHG‘ULOTLARI: Qishloq xo'jaligi ekinlarining asosiy oziqa manbai bo'lgan don va don-dukkakli ekinlarning seleksiyasi va urug'chiligi bo'yicha amaliy va laboratoriya mashg'ulotlari uchun mo'ljallangan qo'llanma. Unda dala tajribalarini o'tkazish, statistik tahlil, fenologik kuzatuvlar, biometrik o'lchashlar, urug'lik sifati va unuvchanligini aniqlash kabi mavzular yoritilgan. Kitobda bug'doy, arpa, suli, tritikale, makkajo'xori, jo'xori, sholi, beda, no'xat, loviya, soya, javdar, tariq kabi ekinlarning navdorlik belgilari, qimmatli xo'jalik belgilari va biologik xususiyatlari batafsil o'rganilgan.
  • 1-AMALIY MASHG‘ULOT. ILMIY TADQIQOT ISHLARIDA DALA VA ISHLAB CHIQARISH TAJRIBALARINI QO‘YISH VA “DALA TAJRIBALARINI O‘TKAZISH” USLUBI ASOSIDA O‘TKAZISHNI O‘RGANISH: Ushbu mavzu dala tajribalarini o‘tkazishning uslubiy asoslarini, tajriba vazifasini, maydon tanlash va uni tayyorlash, tajriba jurnali yuritish, dala tajribalarini tashkil etish va o‘tkazish tartiblarini o‘rgatadi. Talabalar dala tajribasi o‘tkazish uchun zarur bo‘lgan jihozlar bilan tanishadilar va kichik guruhlarda amaliy mashg‘ulot bajaradilar.
  • 2-AMALIY MASHG‘ULOT. O‘SIMLIKLARDA FENOLOGIK KUZATUV OLIB BORISH VA BIOMETRIK O‘LCHASH ISHLARINI “QISHLOQ XO‘JALIGI EKINLARI DAVLAT NAV SINOVI USLUBI” ASOSIDA OLIB O‘RGANISH: Mazkur mavzu davlat nav sinovi uslubini, fenologik kuzatuvlar olib borishni va biometrik o‘lchash ishlarini o‘rgatadi. Talabalar donli va dukkakli ekinlarning rivojlanish bosqichlarini kuzatishni va ma’lumotlarni yig‘ishni o‘rganadilar.
  • 3-AMALIY MASHG‘ULOT. DALA TAJRIBALARINING STATISTIK TAHLILINI B.A.DOSPEXOV USLUBI BO‘YICHA HISoblash: Ushbu mavzu dala tajribalari natijalarini statistik tahlil qilish uslublarini, jumladan, belgilarning o‘zgaruvchanligini aniqlash, guruhlash, gistogramma va poligonlar tuzishni o‘rgatadi. Talabalar variantlar ma’lumotlarini tahlil qilib, natijalarini grafik shaklida ko‘rsatishni o‘rganadilar.
  • 4-AMALIY MASHG‘ULOT. DONLI EKINLAR NAVLAR TAVSIFINI O‘RGANISH: Mavzu donli ekinlar navlarining kelib chiqishi, turlari, navdorlik belgilari va xo‘jalik qimmatli xususiyatlarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Talabalar mahalliy va introduksiyalangan navlar bilan tanishadilar va ularning tavsifnomalarini tayyorlaydilar.
  • 5-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. YUMSHOQ VA QATTIQ BUG‘DOY NAVLARINING NAVDORLIK, QIMMATLI XO‘JALIK BELGILARI VA BIOLOGIK XUSUSIYATLARINI O‘RGANISH: Ushbu mavzu yumshoq va qattiq bug‘doy navlarining navdorlik belgilari (boshoq shakli, zichligi, qiltig‘i, don shakli va rangi), qimmatli xo‘jalik belgilari (hosildorlik, yotib qolishga chidamlilik) va biologik xususiyatlarini o‘rganishga qaratilgan. Talabalar bug‘doy navlarining morfologik xususiyatlarini aniqlaydilar.
  • 6-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. YUMSHOQ VA QATTIQ BUG‘DOY TUR KILLARINI O‘RGANISH: Mavzu yumshoq va qattiq bug‘doyning tur xillarini, ularning ilmiy nomlari, boshoqlari, boshoqchalari, donlari va seleksion belgi va xususiyatlarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Talabalar bug‘doyning turli xillari bilan tanishadilar va ularning tavsifnomalarini jadvalga kiritadilar.
  • 7-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. BUG‘DOY URUG‘LARI O‘SISH QUVVATI VA UNUVCHANLIGINI ANIQLASH: Ushbu mavzu urug‘larning o‘sish quvvati va unuvchanligini aniqlash usullarini o‘rganishga qaratilgan. Talabalar laboratoriya sharoitida bug‘doy urug‘larining unuvchanligini aniqlaydilar va natijalarni jadvalga kiritadilar.
  • 8-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. BUG‘DOY URUG‘LARINI QABUL QILINGAN USLUB ASOSIDA 1000 DONA OG‘IRLIGI VA NAMLIGINI ANIQLASH: Mavzu bug‘doy donining 1000 dona og‘irligi va namligini aniqlash usullarini o‘rganishga qaratilgan. Talabalar ushbu usullarni laboratoriya sharoitida bajaradilar va natijalarni hisoblaydilar.
  • 9-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. ARPA NAVLARINING NAVDORLIK BELGILARI, QIMMATLI XO‘JALIK BELGILARI VA BIOLOGIK XUSUSIYATLARINI O‘RGANISH: Ushbu mavzu arpa navlarining navdorlik belgilari (boshoq shakli, qiltiqligi, don shakli, boshoq rangi), qimmatli xo‘jalik belgilari (hosildorlik, kasalliklarga chidamlilik) va biologik xususiyatlarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Talabalar arpa navlarining morfologik belgilari bilan tanishadilar.
  • 10-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. ARPANING TUR XILLARINI ANIQLASH: Mazkur mavzu arpaning tur xillarini aniqlash yo‘llarini o‘rgatadi. Talabalar arpaning ko‘p qatorli va ikki qatorli tur xillari bilan tanishadilar va ularning morfologik belgilari asosida farqlaydilar.
  • 11-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. SULI NAVLARINING NAVDORLIK, QIMMATLI XO‘JALIK BELGILARI VA BIOLOGIK XUSUSIYATLARINI O‘RGANISH: Mavzu suli navlarining navdorlik belgilari (po‘yasi, bargi, boshoqchasi, doni), qimmatli xo‘jalik belgilari (hosildorlik, tuplanish, yotib qolishga chidamlilik) va biologik xususiyatlarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Talabalar suli o‘simligi bilan tanishadilar.
  • 12-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. TRITIKALE NAVLARI NAVDORLIK, QIMMATLI XO‘JALIK BELGILARI VA BIOLOGIK XUSUSIYATLARINI O‘RGANISH: Ushbu mavzu tritikale navlarining navdorlik belgilari, qimmatli xo‘jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o‘rganishga qaratilgan. Tritikale bug‘doy va javdarning duragayi bo‘lib, uning xo‘jalik ahamiyati katta. Talabalar tritikale navlarining xususiyatlari bilan tanishadilar.
  • 13-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. MAKKАJO‘XORI NAV VA DURAGAYLARNING QIMMATLI XO‘JALIK BELGILARI VA BIOLOGIK XUSUSIYATLARINI O‘RGANISH: Mavzu makkajo‘xori nav va duragaylarining navdorlik belgilari, qimmatli xo‘jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Makkajo‘xori dunyo dehqonchiligida asosiy oziq-ovqat ekinlaridan biri hisoblanadi. Talabalar makkajo‘xori bilan tanishadilar.
  • 14-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. MAKKАJO‘XORINING KENJA TURLARINI O‘RGANISH: Ushbu mavzu makkajo‘xorining kenja turlarini o‘rganishga qaratilgan. Makkajo‘xorining 8 ta kenja turi mavjud bo‘lib, ulardan 5 tasi qishloq xo‘jalik ahamiyatiga ega. Talabalar makkajo‘xorining turli kenja turlari bilan tanishadilar.
  • 15-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. JO‘XORI NAVLARINING NAVDORLIK, QIMMATLI XO‘JALIK BELGILARI VA BIOLOGIK XUSUSIYATLARINI O‘RGANISH: Mazkur mavzu jo‘xori navlarining navdorlik belgilari, qimmatli xo‘jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o‘rganishga qaratilgan. Jo‘xori dunyo dehqonchiligida qadimiy ekinlardan biri hisoblanadi. Talabalar jo‘xori bilan tanishadilar.
  • 16-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. JAVDAR NAVLARINING NAVDORLIK, QIMMATLI XO‘JALIK BELGILARI VA BIOLOGIK XUSUSIYATLARINI O‘RGANISH: Ushbu mavzu javdar navlarining navdorlik belgilari, qimmatli xo‘jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Javdar bug‘doydan keyin ikkinchi o‘rinda turadigan non ekini hisoblanadi. Talabalar javdar bilan tanishadilar.
  • 17-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. TARIQ NAVLARINING NAVDORLIK, QIMMATLI XO‘JALIK BELGILARI VA BIOLOGIK XUSUSIYATLARINI O‘RGANISH: Mazkur mavzu tariq navlarining navdorlik belgilari, qimmatli xo‘jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o‘rganishga qaratilgan. Tariq asosan doni uchun ekilib, parrandachilik va cho‘chqachilikda tenggi yo‘q oziqa hisoblanadi. Talabalar tariq bilan tanishadilar.
  • 18-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. SHOLI NAVLARINING NAVDORLIK, QIMMATLI XO‘JALIK BELGILARI VA BIOLOGIK XUSUSIYATLARINI O‘RGANISH: Ushbu mavzu sholi navlarining navdorlik belgilari, qimmatli xo‘jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Jahon aholisining uchdan ikki qismi sholi donidan olinadigan guruchni asosiy oziq-ovqati hisoblanadi. Talabalar sholi bilan tanishadilar.
  • 19-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. BEDA NAVLARINING NAVDORLIK, QIMMATLI XO‘JALIK BELGILARI VA BIOLOGIK XUSUSIYATLARINI O‘RGANISH: Mazkur mavzu beda navlarining navdorlik, qimmatli xo‘jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Beda qishloq xo‘jaligida chorvachilik uchun yem-hashak sifatida juda muhim o‘rin tutadi. Talabalar beda bilan tanishadilar.
  • 20-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. NO‘XAT NAVLARINING NAVDORLIK, QIMMATLI XO‘JALIK BELGILARI VA BIOLOGIK XUSUSIYATLARINI O‘RGANISH: Ushbu mavzu no‘xat navlarining navdorlik belgilari, qimmatli xo‘jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o‘rganishga qaratilgan. No‘xat dukkakli ekinlar ichida o‘ziga xos qimmatga ega bo‘lib, xalq xo‘jaligida turli maqsadlarda ishlatiladi. Talabalar no‘xat bilan tanishadilar.
  • 21-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. SOYA NAVLARINING NAVDORLIK, QIMMATLI XO‘JALIK BELGILARI VA BIOLOGIK XUSUSIYATLARINI O‘RGANISH: Mazkur mavzu soya navlarining navdorlik belgilari, qimmatli xo‘jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Soya dunyo bo‘yicha eng ko‘p maydonni egallagan moyli ekinlardan biridir. Talabalar soya bilan tanishadilar.
  • 22-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. LOVIYA NAVLARINING NAVDORLIK, QIMMATLI XO‘JALIK BELGILARI VA BIOLOGIK XUSUSIYATLARINI O‘RGANISH: Ushbu mavzu loviya navlarining navdorlik belgilari, qimmatli xo‘jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o‘rganishga qaratilgan. Loviya don-dukkakli ekinlari ichida qimmatli oziq-ovqat o‘simligi hisoblanadi. Talabalar loviya bilan tanishadilar.
  • 23-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. HASHAKI NO‘XOT NAVLARINING NAVDORLIK, QIMMATLI XO‘JALIK BELGILARI VA BIOLOGIK XUSUSIYATLARINI O‘RGANISH: Mazkur mavzu hashaki no‘xot navlarining navdorlik belgilari, qimmatli xo‘jalik belgilari va biologik xususiyatlarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Hashaki no‘xot bir yillik o‘simlik bo‘lib, Osiyoda eng katta maydonlarni egallaydi. Talabalar hashaki no‘xot bilan tanishadilar.
  • 24-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. ARPA URUG‘LARINI QABUL QILINGAN USLUB ASOSIDA 1000 DONA OG‘IRLIGI, O‘SISH QUVVATI VA UNUVCHANLIGINI ANIQLASH: Ushbu mavzu arpa urug‘larining 1000 dona og‘irligi, o‘sish quvvati va unuvchanligini aniqlash usullarini o‘rganishga qaratilgan. Talabalar arpa urug‘lari bilan tanishadilar.
  • 25-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. SULI URUG‘LARINI QABUL QILINGAN USLUB ASOSIDA 1000 DONA OG‘IRLIGI, O‘SISH QUVVATI VA UNUVCHANLIK QOBILIYATINI ANIQLASH: Mazkur mavzu suli urug‘larining 1000 dona og‘irligi, o‘sish quvvati va unuvchanlik qobiliyatini aniqlash usullarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Suli urug‘ini ekish uchun tayyorlashda urug‘lik sifati muvofiqlik sertifikatiga ega bo‘lishi kerak. Talabalar suli urug‘lari bilan tanishadilar.
  • 26-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. TRITIKALE URUG‘LARINI 1000 TA DON OG‘IRLIGI, O‘SISH QUVVATI VA UNUVCHANLIK QOBILIYATINI ANIQLASH: Ushbu mavzu tritikale urug‘larining 1000 dona og‘irligi, o‘sish quvvati va unuvchanlik qobiliyatini aniqlash usullarini o‘rganishga qaratilgan. Tritikale urug‘lari ekish sifati ko‘rsatgichlarini o‘rganishda uning 1000 dona urug‘ og‘irligi, o‘sish quvvati va unuvchanlik qobiliyatlari alohida ahamiyatga ega. Talabalar tritikale urug‘lari bilan tanishadilar.
  • 27-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. MAKKАJO‘XORI URUG‘LARINI 1000 DONA OG‘IRLIGI VA NAMLIGINI ANIQLASH: Mazkur mavzu makkajo‘xori urug‘larining 1000 dona og‘irligi va namligini aniqlash uslublarini o‘rganishga qaratilgan. Makkajo‘xori urug‘ining 1000 dona og‘irligi va namligi standart bo‘yicha aniqlanadi. Talabalar makkajo‘xori urug‘lari bilan tanishadilar.
  • 28-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. MAKKАJO‘XORIDA O‘SISH QUVVATI VA UNUVCHANLIK QOBILIYATINI ANIQLASH: Ushbu mavzu makkajo‘xori urug‘larining unuvchanligi va o‘sish quvvatini aniqlash usullarini o‘rganishga qaratilgan. Makkajo‘xori urug‘larining unuvchanligi ularning ekish sifatlarining asosiy ko‘rsatkichlaridan biridir. Talabalar makkajo‘xori urug‘lari bilan tanishadilar.
  • 29-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. JO‘XORI URUG‘LARINI 1000 DONA OG‘IRLIGI, KO‘KARISH KUCHI VA UNUVCHANLIK QOBILIYATINI ANIQLASH: Mazkur mavzu jo‘xori urug‘larining 1000 dona vazni, ko‘karish kuchi va unuvchanlik qobiliyatlarini aniqlash uslublarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Jo‘xori urug‘ining 1000 dona vazni faqat konditsion urug‘liklar uchun aniqlanadi. Talabalar jo‘xori urug‘lari bilan tanishadilar.
  • 30-AMALIY MASHG‘ULOT. DONLI EKINLAR URUG‘LIK DALALARIDA APROBATSIYA O‘TKAZISHNI O‘RGANISH: Ushbu mavzu donli ekinlar urug‘lik dalalarida aprobatsiya o‘tkazish tartibini o‘rgatishga qaratilgan. Respublikamizda nav va navdor urug‘lar sifatini saqlab qolish uchun doimiy nazorat o‘rnatilgan. Talabalar aprobatsiya jarayoni bilan tanishadilar.
Kalit so'zlar:Donli ekinlardukkakli ekinlarseleksiyaurug‘chilikdala tajribalaristatistik tahlilfenologik kuzatuvbiometriyaurug‘lik sifatiunuvchanlik1000 dona vazninamliknavdorlik belgilariqishloq xo‘jaligi.