О‘quvchilarning loyihalash madaniyatini robototexnikaning didaktik imkoniyatlari vositasida rivojlantirish metodikasi

Ushbu dissertatsiya avtoreferati Bekzod Burxon oʻgʻli Abdug'aniyevning

Asosiy mavzular

  • KIRISH (falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi annotatsiyasi): Ushbu qismda dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati, jahon ta'lim tizimida elektron oʻquv-metodik materiallarni takomillashtirish, raqamli texnologiyalar vositasida oʻquv loyihalarini tayyorlash, o'quvchilarni loyihalash madaniyatini shakllantirish va rivojlantirishga oid ma'lumotlar berilgan. Rivojlangan davlatlarda ushbu sohadagi ishlar va ularning mamlakatimizdagi holati tahlil qilingan.
  • TADQIQOTNING DOLZARBLIGI VA ZARURATI: Jahon ta'lim tizimida elektron oʻquv-metodik materiallarni takomillashtirish, raqamli texnologiyalar vositasida oʻquv loyihalarini tayyorlash, o'quvchilarni loyihalash madaniyatini shakllantirish va rivojlantirish muhim ahamiyat kasb etmoqda. Rivojlangan davlatlarda robototexnika sohasida olib borilayotgan tadqiqotlar va mamlakatimizda bu yo'nalishdagi ishlar tahlil qilingan.
  • TADQIQOTNING RESPUBLIKA FAN VA TEXNOLOGIYALARI RIVOJLANISHI USTUVOR YO'NALISHLARIGA MOSLIGI: Tadqiqotning respublika fan va texnologiyalari rivojlanishining ustuvor yo'nalishlariga mosligi, xususan, axborotlashgan jamiyat va demokratik davlatni ijtimoiy, huquqiy, iqtisodiy, madaniy, ma'naviy-ma'rifiy rivojlantirishda innovatsion g'oyalar tizimini shakllantirish yo'llari bilan bog'liqligi ko'rsatilgan.
  • MUAMMONING OʻRGANILGANLIK DARASI: Mamlakatimizda loyihaviy yondashuv nazariyasini ishlab chiqish, ta'limda loyihaviy va ijodiy faoliyatini amalga oshirish mazmuni, metodlari, vositalari, innovatsion texnologiyalarni ishlab chiqish bo'yicha vatanimiz olimlari hamda mustaqil davlatlar hamdo'stligi va xorijiy davlatlar olimlarining ishlarida ushbu masala yoritilgan. Biroq, maktab oʻquvchilarining loyihalash madaniyatini robototexnikaning didaktik imkoniyatlari vositasida rivojlantirish masalasi yetarli darajada oʻrganilmaganligi aniqlangan.
  • TADQIQOTNING MAQSADI: Tadqiqotning maqsadi umumiy o'rta ta'lim maktablari o'quvchilarining loyihalash madaniyatini robototexnikaning didaktik imkoniyatlari vositasida rivojlantirish metodikasini ishlab chiqishdan iborat.
  • TADQIQOTNING VAZIFALARI: Vazifalar jumlasiga umumiy oʻrta ta'lim maktab oʻquvchilarida loyihalash madaniyatini robototexnikaning didaktik imkoniyatlari vositasida rivojlantirish muammosining pedagogik va psixologik tahlili, ta'lim texnologiyalarini ishlab chiqish, mezonlarni ishlab chiqish va ilmiy-metodik tavsiyalar ishlab chiqish kiradi.
  • TADQIQOTNING OBYEKTI VA PREDMETI: Tadqiqot obyekti sifatida umumiy oʻrta ta'lim maktablarida oʻquvchilarning loyihalash madaniyatini robototexnikaning didaktik imkoniyatlari vositasida rivojlantirish jarayoni belgilangan. Tadqiqot predmeti esa umumiy oʻrta ta'lim maktablarida oʻquvchilarning loyihalash madaniyatini robototexnikaning didaktik imkoniyatlari vositasida rivojlantirish mazmuni, shakli, metodi va vositalari hisoblanadi.
  • TADQIQOTNING USULLARI: Tadqiqotda tabiiy-ilmiy, umumkasbiy, maxsus, psixologik-pedagogik adabiyotlar tahlili, pedagogik holatlarni modellashtirish, davlat ta'lim standartlari, oʻquv-tarbiya tajribasini umumlashtirish, kuzatish, suhbat, soʻrovnomalar, tajriba-sinovni oʻtkazish va matematik-statistik tahlil kabi usullardan foydalanilgan.
  • TADQIQOTNING ILMIY YANGILIGI: Ilmiy yangiligi shu bilan ifodalanadiki, loyihalash madaniyatini rivojlantirishning pedagogik imkoniyatlarini kengaytirishga qaratilgan ta'lim texnologiyalari aniqlashtirilgan, loyihalash madaniyatini rivojlantirish modeli takomillashtirilgan, baholash mezonlari tayanch va fanga oid kompetensiyalarni shakllantirish bosqichlari integrallashgan hamda sifatni oshirishga yoʻnaltirilgan topshiriqlar takomillashtirilgan.
  • TADQIQOTNING AMALIY NATIJALARI: Amaliy natijalari jumlasiga loyihalash faoliyatini tavsiflovchi parametrlar va indikatorlar aniqlashtirilgan, oʻquvchilarning loyihalash madaniyatini robototexnikaning didaktik imkoniyatlari asosida rivojlantirish modeli ishlab chiqilgan, «Scratch 3.0 dasturlash muhitida dastur tuzishni oʻrgatish» nomli oʻquv-qoʻllanma ishlab chiqilgan va metodik tavsiyalar ishlab chiqilib, amaliyotga tadbiq etilgan.
  • TADQIQOT NATIJALARINING ISHONCHLILIGI: Natijalarning ishonchliligi OAK roʻyxatidagi hamda xorijiy ilmiy jurnallarda chop etilgan maqolalar, xalqaro va respublika miqyosidagi ilmiy konferensiya materiallari, ilmiy-metodik takliflarning amaliyotda tatbiq etilganligi bilan belgilanadi.
  • TADQIQOT NATIJALARINING ILMIY VA AMALIY AHAMIYATI: Ilmiy ahamiyati – loyihalash madaniyatini rivojlantirishda robototexnikaning didaktik imkoniyatlaridan foydalanish modeli, bosqichlari va ta'lim texnologiyalari yaratilganligi; amaliy ahamiyati – informatika va axborot texnologiyalari fani oʻqituvchilari uchun ilmiy-metodik ishlanmalar bilan ta'minlanganligi, fan mazmunini boyitganligi va oʻquvchilarda loyihalash madaniyatini rivojlantirishga xizmat qilishi bilan izohlanadi.
  • TADQIQOT NATIJALARINING JORIY QILINISHI: Natijalar maktab informatika va axborot texnologiyalari darsliklari mazmuniga singdirilgan, «Scratch 3.0 dasturlash muhitida dastur tuzishni oʻrgatish» nomli oʻquv qoʻllanma mazmuniga singdirilgan va Toshkent axborot texnologiyalari universitetida bajarilgan loyiha doirasida foydalanilgan.
  • TADQIQOT NATIJALARINING APROBATSiyasi: Tadqiqot natijalari 3 ta xalqaro va 8 ta respublika ilmiy-amaliy anjumanlarida muhokamadan oʻtkazilgan.
  • TADQIQOT NATIJALARINING E'LON QILINGANLIGI: Dissertatsiya mavzusi yuzasidan jami 23 ta ilmiy ishlar chop etilgan, jumladan 8 ta maqola va 3 ta monografiya nashr etilgan.
  • DISSertATSIYANING TUZILISHI VA HAJMI: Dissertatsiya kirish, uch bob, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati va ilovalardan iborat boʻlib, umumiy hajmi 129 sahifani tashkil etadi.
  • DISSERTATSIYANING ASOSIY MAZMUNI: Birinchi bobda oʻquvchilarning loyihalash madaniyatini robototexnikaning didaktik imkoniyatlari vositasida rivojlantirishning nazariy asoslari, ikkinchi bobda esa ushbu yo'nalishdagi metodika, uchinchi bobda esa pedagogik tajriba-sinov ishlarini tashkil etish va uning samaradorligini oshirish metodikasi yoritilgan.
  • XULOSA VA TAVSIYALAR: Xulosada tadqiqotning asosiy natijalari va ulardan kelib chiqadigan tavsiyalar keltirilgan. Xususan, oʻquvchilarning loyihalash madaniyatini rivojlantirishda robototexnikaning imkoniyatlaridan foydalanishning samaradorligi, ta’lim texnologiyalarining aniqlashtirilganligi hamda maktablarda bu yoʻnalishda ishni tashkil etish boʻyicha tavsiyalar berilgan.