“Sahih al-Buxoriy”ga hanafiy mazhabi asosida yozilgan sharhlar tahlili (“Umdat al-qoriy” asari misolida)
Ushbu dissertatsiya tadqiqoti Badruddin Ayniyning "Umdat al-qori" nomli asari misolida "Sahih al-Buxoriy"ga yozilgan hanafiy sharhlar tahliliga bag'ishlangan. Tadqiqotda X asrdan boshlab to hozirgacha hanafiy olimlar tomonidan "Sahih al-Buxoriy"ga yozilgan sharhlar va ularning tadqiqot usullari oʻrganilgan. Ayniqsa, Badruddin Ayniyning hayoti, ilmiy merosi va "Umdat al-qori" asarining manbashunoslik jihatlari, hanafiy mazhabiga oid ilmiy-amaliy jihatlari chuqur tahlil qilingan. Tadqiqot natijasida hanafiy sharhlar tasnifi, ularning ilmiy va amaliy ahamiyati hamda zamonaviy ilmiy-tadqiqotlar bilan bog'liqligi ochib berilgan.
Asosiy mavzular
- Dissertatsiyaning dolzarbligi va zarurati: Jahonda Imom Buxoriyning "Sahih al-Buxoriy" asariga yozilgan sharhlarga bo'lgan qiziqish ortib borayotgani, xususan, Badruddin Ayniyning "Umdat al-qori" asarining ahamiyati, uning hanafiy mazhabi asosida sharhlanishi va bu asarning ilmiy-tadqiqotlarida oʻrganilishi.
- Tadqiqotning maqsadi va vazifalari: Maqsad: hanafiy ulamolarining "Sahih al-Buxoriy"ga yozgan sharhlarini "Umdat al-qori" asari misolida ochib berish. Vazifalar: sharqlik va gʻarblik olimlarning tadqiqot usullarini aniqlash, XIV-XV asrlarda Misrda ilmlar taraqqiyotini, hanafiy sharhlar tasnifini, Badruddin Ayniyning hayoti va ilmiy merosini, uning fiqhiy qarashlari va zamondoshlari bilan munosabatlarini oʻrganish.
- Tadqiqotning ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati: Ilmiy yangiligi: Badruddin Ayniyning "Umdat al-qori" asarining ishonchliligi, Imom Buxoriyga shogirdligi, uning ilmiy merosi va sharh uslubining oʻziga xos jihatlari. Amaliy ahamiyati: tadqiqot natijalari hadisshunoslikka oid ilmiy izlanishlarga, darslik va oʻquv qoʻllanmalarini takomillashtirishga foydali.
- Tadqiqot natijalarining aprobatsiyasi va e'lon qilinishi: Tadqiqot natijalari 5 ta xalqaro va 2 ta respublika ilmiy-amaliy anjumanlarda aprobatsiyadan oʻtkazilgan. 20 ta ilmiy ish chop etilgan, jumladan, 9 ta maqola OAK tavsiya etgan nashrlarda, 1 ta maqola xorijiy jurnalda chop etilgan.
- Tadqiqotning xulosalari: Olimlar tomonidan "Sahih al-Buxoriy"ga yozilgan sharhlar tahlil qilingan, jumladan, hanafiy sharhlar va Badruddin Ayniyning "Umdat al-qori" asari chuqur oʻrganilgan. Tadqiqotda hanafiy mazhabning ilmiy-nazariy va amaliy jihatlari ochib berilgan.