Миллий уйғониш даври ўзбек адабиёти

Ushbu matnlar to'plami Zahiriddin Muhammad Bobur nomidagi Andijon davlat universiteti filologiya fakulteti talabalariga mo'ljallangan bo'lib, unda XX asr boshlaridagi o'zbek adabiyoti, milliy uyg'onish davri va ilk mustamlakachilik davri kabi muhim mavzular yoritilgan. To'plamda Mukaddas Tojiboyeva tomonidan tayyorlangan ma'ruzalar matnlari jamlangan.

Asosiy mavzular

Ilk mustamlakachilik davri adabiyoti (2 soat): Ushbu mavzu doirasida davrning ijtimoiy qiyofasi, mustamlakachilikning adabiy-madaniy hayotga ta'siri, yangi davr adabiyotining manbalari va yuzaga kelishi masalalari ko'rib chiqiladi. Chor Rossiyasining Turkistonni bosib olishi oqibatlari, mahalliy xalqning ahvoli, madaniy merosning talanishi kabi masalalar tahlil etiladi. Shuningdek, bu davrda yashab ijod etgan adiblarning asarlari, ularning milliy o'zlikni anglatishga qaratilgan intilishlari ham o'rganiladi.
Komil Xorazmiy hayoti va ijodi (1825 – 1899 yil): Komil Xorazmiyning hayoti, ijodiy merosi, tarjimashunoslik faoliyati, bastakorlik mahorati va tarixiy asarlari o'rganiladi. Uning adabiyotshunoslikdagi o'rni, shogirdlari va o'zbek adabiyotiga qo'shgan hissasi baholanadi.
Muhammad Yusuf Bayoniy hayoti va ijodi (1840-1923): Bayoniyning hayoti, adabiy merosi, tarixnavislik faoliyati va Xorazm adabiy muhitida tutgan o'rni ko'rib chiqiladi. Uning asarlarida millatparvarlik g'oyalarining ifodalanishi, xalq og'zaki ijodiga murojaati va tarixiy voqealarni aks ettirish mahorati tahlil etiladi.
Muhammad Rahimxon Feruz hayoti va ijodi (1844 – 1910 yil): Shoir va hukmdor Muhammad Rahimxon Feruzning hayoti, ijodiy merosi, adabiyot va san'at homiysi sifatidagi faoliyati, Xorazm adabiy muhitiga qo'shgan hissasi o'rganiladi. Uning lirikasi, g'azallarida insoniy tuyg'ularning ifodalanishi, o'zbek adabiyoti va madaniyatiga qo'shgan hissasi baholanadi.
Ahmad Tabibiy hayoti va ijodi (1869-1911 yil): Ahmad Tabibiyning hayoti, ijodiy merosi, tazkiranavislк sifatida кнг таҳлили, лирикаси, «Вомиқ ва Узро» достонидаги мавзулар, ҳаёт илғор қарашлари кенг ёритилади.
Нозимахоним ҳаёти ва ижоди (1870 – 1924 йил): Ushbu mavzu taniqli shoira, o'zbek adabiyotining o'ziga xos vakili Nozimaxonimning hayoti, ijodi, asarlaridagi ijtimoiy-siyosiy qarashlari, adolatparvarlik g'oyalari bilan tanishtiradi.
Nodim Namangoniy hayoti va ijodi (1844-1910 yil): Nodim Namangoniyning hayoti, ijodiy merosi, lirikasi va «Саёҳатнома» asarlaridagi ijtimoiy-siyosiy qarashlari ko'rib chiqiladi.
Muqimiyning hayoti va ijodi (1862-1937): Muqimiyning hayoti, ijodiy merosi, lirikasi, hajviyoti, «Саёҳатнома» asarlaridagi ijtimoiy-siyosiy qarashlari kabi hayotga oid tafsilotlarga bag'ishlangan ma'lumotlar berilgan. Adibning tarjimai holi va ijodiy faoliyatini yorituvchi faktlar keltirilgan.
Zokirjon Furqat hayoti va ijodi (1858-1909 yil): Zokirjon Furqatning hayoti, ijodiy merosi, lirikasi va чет эллардаги ҳаёти kabi muhim masalalar ko'rib chiqiladi.
Muhyi Ho'qandiyning hayoti va ijodi (1836-1911 yil): Muhyi Ho'qandiyning hayoti, ijodiy merosi, lirikasi, hajviyoti kabi ijodiy masalalar ko'rib chiqiladi.
DILSHOD OTIN(1800-1905): XIX asrning o’zida yashab ijod etgan o’zbek shoirasi DILSHOD OTIN 1800 yili hozirgi Tojikiston Resbulikasining Uratepa shahrida tug’ilgan. ota-onalari juda obro’li va bilimdon bo’lishgan.
Zavqiyning hayoti va ijodi (1853-1928 yil): XIX asrning o’rtalarida yashab ijod etgan o’zbek shoiri Zahiriddin Muhammad Bobur 1853 yili tug'ilgan. Buxoro va Samarqand shaharlarida uzoq yillar davomida ilm tahsil oladi. Ayni shu bilan birgalikda, she’riyatga qiziqishi ham ortadi.