Тиндиргичлар конструкциялари ва ҳисоблаш усулларини такомиллаштириш (томчилатиб суғориш тизимида)
Ushbu tadqiqot
Asosiy mavzular
- KIRISH: Dissertatsiya mavzusi dolzarbligi va zaruriyati qismida jahonda global iqlim o'zgarishi, aholi sonining ortishi, sanoat tarmoqlarining rivojlanishi va suv resurslariga bo'lgan talabning keskin ortishi natijasida qishloq xo'jaligida suvdan tejamli foydalanishning dolzarb masalasi ekanligi, bu borada jahonda olib borilayotgan ilmiy-tadqiqot ishlari va tomchilatib sug'orish texnologiyasidagi loyqa cho'kindilarga qarshi kurashishning muhimligi ta'kidlanadi. Shuningdek, O'zbekistonda suv resurslarini tejalash va ulardan oqilona foydalanish bo'yicha amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar, Prezident farmonlari va qarorlari, hamda rivojlanish strategiyasi doirasida belgilangan vazifalar qisqacha yoritilgan. Tadqiqotning respublika fan va texnologiyalar rivojlanishining ustuvor yo'nalishlariga mosligi ham ko'rsatib o'tilgan. Muammoning o'rganilganlik darajasi qisqacha bayon qilinib, jahon va respublika olimlarining ushbu yo'nalishda olib borgan ilmiy izlanishlari haqida ma'lumot berilgan. Doktorlik dissertatsiyasi bajarilgan Oliy ta'lim muassasasining ilmiy-tadqiqot ishlari rejalari bilan bog'liqligi, tadqiqotning maqsadi, vazifalari, obyekti va predmeti, tadqiqot usullari, ilmiy yangiligi, amaliy ahamiyati hamda tadqiqot natijalarining joriy qilinishi haqida batafsil ma'lumotlar keltirilgan.
- DISSERTATSIYA VA AVTOREFERAT TAYYORLANGAN OILIY TA'LIM MUASSASASINING ILMIY-TEXNIK TADQIQOT ISHLARI REJALARI BILAN BOSHLANISHI: Ushbu bo'limda O'zbekiston Respublikasi Oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2021-2023 yillarga mo'ljallangan ilmiy-tadqiqot ishlari rejalari asosida tadqiqot olib borilganligi, shu jumladan, DSc.03/30.12.2019.T.10.02 raqamli ilmiy kengash tomonidan tasdiqlangan №2 muammosining 2.2 va №01/2021 hamda №14-06 nomerli xo'jalik shartnomalari asosida bajarilgan ishlari haqida ma'lumot berilgan. Tadqiqotning maqsadi tomchilatiб sug'orish tizimidagi tindirgichlar konstruksiyalari va hisoblash usullarini takomillashtirish, ularning optimal parametrlarni asoslash hamda samarali ishlashi bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqishdan iboratligi ta'kidlangan. Tadqiqot vazifalari quyidagilardan iboratligi ko'rsatilgan: suv tejamkor sug'orish texnologiyalari joriy etilgan maydonlarda qurilgan mavjud tindirgichlarni tahlil qilish, loyqa cho'kindilarning tining darajasini aniqlash, laboratoriya sharoitida tahlil qilish, gidravlik hisoblarni bajarish, tindirgich inshootlari konstruksiyalari va hisoblash usullarini takomillashtirish, hamda ularni qo'llash bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqish. Tadqiqot obyekti sifatida Amudaryo va Zarafshon daryolari havzalaridagi fermer xo'jaliklari, predmeti esa tindirgichlar va ulardagi loyqa cho'kindilarning cho'kish jarayoni ekanligi bayon etilgan. Tadqiqot usullari sifatida gidrologik, gidravlik, geodezik tadqiqotlar, matematik, statistik va empirik formulalardan foydalanish ko'rsatib o'tilgan. Tadqiqotning ilmiy yangiligi va amaliy natijalari hamda ishonchliligi ham qisqacha bayon etilgan.
- TADQIQOT NATIJALARI VA ULARNING AMALIYOTGA JORIY QILINISHI: Ushbu bo'limda O'zbekiston Respublikasi Suv xo'jaligi vazirligi tizimidagi Amu-Buxoro irrigatsiya tizimlari havza boshqarmasiga va
- KIRISH. DISSERTATSIYA MAVZUSINING DOLZARBLIGI VA ZARURATI.: Qishloq xo'jaligi ekinlarini yetishtirishda suv tejovchi texnologiyalarni joriy qilish va shu jumladan tomchilatib sug'orish texnologiyasida loyqa cho'kindilardan tozalash tizimini takomillashtirish muhim ahamiyat kasb etadi. Chunki Zarafshon daryosi suvi loyqaligi yuqori bo'lib, bu esa tizimni to'silib qolishiga sabab bo'lishi mumkin. Shu sababli, tindirgichlar konstruksiyalarini va ularning gidravlik hisoblash usullarini takomillashtirish bo'yicha ilmiy-tadqiqot ishlari olib borildi. Tadqiqotda loyqa cho'kindilarning cho'kish jarayoni, ularning miqdori, hamda tindirgichlar parametrlari aniqlandi va ularni takomillashtirish bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqildi.
- TADQIQOTNATIJALARINING TAHLILI VA ISHLAB CHIQILGAN TAQDIMOTLARI: Ushbu bo'limda tadqiqot natijalari tahlil qilingan hamda Amu-Buxoro va Zarafshon havzalaridagi sug'orish tizimlarida foydalanilayotgan tindirgichlarning loyqa cho'kindilarining cho'kish darajasi aniqlanib, ularning miqdori va gidravlik hisoblash usullari bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan. Shuningdek, tindirgichlarning har xil gidravlik parametrlari uchun optimal konstruksiyalar va ularni qo'llash bo'yicha tavsiyalar berilgan.