Markaziy Osiyo mintaqasida kiberxavfsizlikni ta’minlashning ijtimoiy-siyosiy jihatlari

Ushbu dissertatsiya Markaziy Osiyo mintaqasida kiberxavfsizlikni ta'minlashning ijtimoiy-siyosiy jihatlarini tadqiq etadi. Tadqiqotda kiberxavfsizlik tushunchasi, uning rivojlanish bosqichlari, mintaqaviy kiberxavfsizlik tizimining o'ziga xos xususiyatlari, shuningdek, zamonaviy kiber tahdidlar va ularga qarshi kurash mexanizmlari tahlil qilingan. Milliy manfaatlar nuqtai nazaridan kiberxavfsizlikni ta'minlashning nazariy-uslubiy va amaliy jihatlari ko'rib chiqilgan. Tadqiqotda xorijiy mamlakatlar, xususan, AQSh, Xitoy, Saudiya Arabistoni, Turkiya, Germaniya tajribalari o'rganilgan hamda Markaziy Osiyo davlatlari uchun kiberxavfsizlikni kuchaytirish bo'yicha taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan.

Asosiy mavzular

• KIRISH: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi, uning respublika fan va texnologiyalari rivojlanishining asosiy ustuvor yo'nalishlariga mosligi, muammoning o'rganilganlik darajasi, tadqiqotning maqsadi va vazifalari, ob'ekti va predmeti, tadqiqot usullari, ilmiy yangiligi, amaliy natijalari, ularning ishonchliligi, ilmiy va amaliy ahamiyati hamda tadqiqot natijalarining amaliyotga joriy etilganligi bayon etilgan.
• 1-bob: Markaziy Osiyo mintaqasida kiberxavfsizlikni tadqiq etishning nazariy-metodologik asoslari: Ushbu bobda kiberxavfsizlik tushunchasi va uning ijtimoiy-siyosiy talqini, kiberxavfsizlikni ta'minlashni rivojlanish bosqichlari, Markaziy Osiyo kiberxavfsizligi tizimi va uning o'ziga xos xususiyatlari masalalari tadqiq qilingan. Shuningdek, kibermakon, kiberjinoyatlar va ularning ijtimoiy-siyosiy jihatlari, shuningdek, destruktiv g'oyalarning tarqalishi va ularga qarshi kurash mexanizmlari ko'rib chiqilgan.
• 2-bob: Zamonaviy tahdidlar va Markaziy Osiyo mamlakatlarining kiberxavfsizlikka oid tajribasi: Bu bobda Markaziy Osiyo mamlakatlari uchun zamonaviy kiber tahdidlar, xususan, ekstremizm, terrorizm va ularga qarshi kurash bo'yicha xorijiy mamlakatlar tajribasi tahlil qilingan. Shuningdek, O'zbekistonning kiberxavfsizlikni ta'minlash borasidagi tajribasi va mintaqada kiberxavfsizlikni kuchaytirish bo'yicha taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan.
• 3-bob: Markaziy Osiyo mintaqasida kiberxavfsizlikni ta'minlash istiqbollari: Ushbu bobda O'zbekistonning kiberxavfsizlik sohasidagi tajribasi, mintaqada kiberxavfsizlikni ta'minlashning takomillashtirish mexanizmlari va istiqbollari tadqiq qilingan. Shuningdek, O'zbekistonning axborot xavfsizligi siyosati va uning rivojlanish bosqichlari ham ko'rib chiqilgan.
• XULOSA: Dissertatsiya tadqiqoti asosida quyidagi xulosalar va takliflar ilgari surilgan: Kiberxavfsizlik murakkab kategoriya bo'lib, uning tushunchalarini o'zbek tiliga oid lug'atlarga kiritish zarur. Markaziy Osiyo kiberxavfsizlik tizimi institutsionallashmagan va uning rivojlanishi uchun tuzilmaviy-funksional institutlar yaratish lozim. Mintaqa yoshlariga kiberxavfsizlikning ta'siri va ularning milliy xavfsizlikka ta'siri muhim masala hisoblanadi. Markaziy Osiyo mamlakatlari kiberterrorizm va zo'ravonlikka qarshi kurash bo'yicha hamkorlikni kuchaytirishi hamda strategiya ishlab chiqishi lozim. Davlatlararo hamkorlik va axborot almashinuvi kiberxavfsizlikni ta'minlashda muhim o'rin tutadi.