Hydraulics
Ushbu kitob muhandislikning muhim sohasi bo'lgan gidravlikani chuqur o'rganishga bag'ishlangan. Unda suyuqliklar mexanikasi qonunlari, suyuqliklarning harakatlanish va muvozanat holatlari, gidravlik tizimlar va mashinalarning ishlash prinsiplari batafsil yoritilgan. Kitobda gidravlikaga oid nazariy bilimlarni amaliyotga tatbiq etish uchun zarur bo'lgan laboratoriya mashg'ulotlari, ularning tavsiflari va nazariy ma'lumotlar ham keltirilgan. Muhandislik masalalarini hal qilishda gidravlikaning ahamiyati, jumladan, quvurlar, nasoslar, turbinalar va boshqa gidravlik qurilmalarning ishlash prinsipi tushuntiriladi. Kitob talabalarga gidravlika asoslarini tushunishga va kelajakdagi kasbiy faoliyatida bu bilimlarni qo'llashga yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Gidravlikaga kirish: Gidravlikaning mohiyati va uning muhandislikdagi ahamiyati, suyuqliklar va gazlarning asosiy fizik xossalari, suyuqliklar va gazlarning turlari, gidravlikada qo'llaniladigan asosiy tushunchalar va birinchi mexanik qonuniyatlar.
- Suyuqliklarning muvozanati (Gidrostatika): Suyuqliklarning muvozanat holati, suyuqliklarga ta'sir etuvchi kuchlar, gidrostatik bosim, Pascal qonuni, Archimedes qonuni va ularning amaliy qo'llanilishi.
- Suyuqliklarning harakatlanishi (Gidrodinamika): Suyuqliklarning harakatlanish qonunlari, Bernulli tenglamasi, Reynoldz soni, laminar va turbulent oqimlar, gidravlik qarshiliklar va ularning turlari, quvurlardagi bosim yo'qotishlari.
- Gidravlik mashinalar: Nasoslar, turbinalar, gidravlik presslar va boshqa gidravlik mashinalarning ishlash prinsiplari, ularning turlari va qo'llanilishi.
- Oqim bilan o'zaro ta'sir va gaz quvurlarini hisoblash: Oqimning qattiq jism bilan o'zaro ta'siri, suv bosimi (gidravlik zarba) hodisasi va uni kamaytirish usullari, gaz quvurlarining gidravlik hisoblari.
- Laboratoriya mashg'ulotlari: Gidravlika fanining turli bo'limlari bo'yicha amaliy ko'nikmalarni shakllantirishga qaratilgan laboratoriya ishlari, jumladan, suyuqliklar xossalarini o'rganish, gidravlik qonuniyatlarni tekshirish va gidravlik qurilmalarning ishini tahlil qilish.
- O'quv jarayonini tashkil etish va baholash: Dars jarayonini tashkil etish uslublari, talabalarning bilimini baholash mezonlari, tavsiya etilayotgan adabiyotlar va nazorat savollari.