"Ashıq Ziywar"
Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi xalq shoiri Qoʻdibay Jarimbetovning "Oshiq Ziyuar" asarini qamrab oladi. Asarda, ayniqsa, shoirning lirik sheʼriyatining janr xususiyatlari va obrazlar olami chuqur tahlil qilingan. Kitob 1998-yilda nashr etilgan boʻlib, Qoraqalpoq tili va adabiyoti sohasidagi muhim tadqiqot hisoblanadi. Muallif, asosan, shoirning ijodini oʻrta asrlar sharq adabiyoti, xususan, tasavvuf (sufiylik) taʼlimotlari va falsafasi bilan bogʻlaydi. Qoraqalpoq adabiyoti tahlilida sufiylikning oʻrni va taʼsiri, shuningdek, Ajiniyoz lirikasining rеmziy (simvolik) va timsoliy (alleqorik) obrazlar orqali ifodalanishi keng yoritilgan. Kitobda shuningdek, shoirning dunyoqarashi, falsafiy qarashlari va ijtimoiy hayotdagi oʻrni ham ochib berilgan.
Asosiy mavzular
- Ajiniyoz lirikasining janr xususiyatlari: Kitobda Ajiniyozning lirik sheʼriyatining oʻziga xos janr jihatlari, xususan, oʻrta asrlar sharq sheʼriyatining taʼsiri, tasavvuf falsafasi bilan bogʻliqligi, hamda uning lirik asarlarida sevgi, muhabbat mavzularining chuqur tahlil qilinganligi haqida soʻz boradi. Shuningdek, shoirning ishq-muhabbat mavzusini ijtimoiy-falsafiy va maʼnaviy-maʼrifiy jihatdan yoritishi, uning qoʻshiqlari orqali tasavvufiy gʻoyalarni ifodalashi taʼkidlanadi.
- Ajiniyoz lirikasidagi obrazlar olami: Ushbu mavzu doirasida kitobda Ajiniyoz ijodidagi timsoliy (alleqorik) va rеmziy (simvolik) obrazlar keng tahlil qilingan. Shoirning "bir jamoa", "gul va bulbuli", "oshik va yar" kabi obrazlar orqali ishq-muhabbat, maʼnaviyat va insoniy qadriyatlarni qanday ifodalagani yoritib berilgan. Ayniqsa, shoirning oʻrta asrlar sharq adabiyotining obrazlar tizimidan foydalanishi, ularni oʻz ijodida qoʻllashi haqida batafsil maʼlumot berilgan. Kitobda shuningdek, "bir jamoa" kabi obrazlar orqali shoirning maʼnaviy va falsafiy qarashlari ham ochib berilgan.
- Sufiylik taʼlimoti va Qoraqalpoq adabiyoti: Kitobda sufiylik taʼlimotining Qoraqalpoq adabiyotiga taʼsiri, ayniqsa, Ajiniyoz ijodiga taʼsiri atroflicha tahlil qilingan. Sufiylikning asosiy gʻoyalari, falsafasi, uni targʻib qiluvchi omillar, hamda bu taʼlimotning shoirning ishq-muhabbat mavzusini yoritishdagi oʻrni haqida soʻz boradi. Kitobda sufiylik falsafasining Ajiniyozning "Oshiq Ziyuar" asaridagi obrazlar va gʻoyalariga qanchalik taʼsir etgani, shoirning tasavvufiy gʻoyalarni oʻz sheʼrlarida qanday ifodalagani haqida batafsil maʼlumot berilgan.