Материалшунослик ва конструкцион материаллар

Ushbu o'quv-uslubiy majmua O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligining "Yangi o'quv-uslubiy majmualarini tayyorlash bo'yicha uslubiy ko'rsatmani tavsiya etish to'g'risida"gi № 107 – sonli buyrug'i asosida tayyorlangan. Mazkur fanda tayyorlangan o'quv-uslubiy majmua Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligining "Ma'ruzalar matni" asosida ishlab chiqilgan bo'lib, oliy o'quv yurtlarida tahsil olayotgan Texnologik ta'lim yo'nalishi talabalari uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

1-MAЪРУЗА. "МАТЕРИАЛШУНОСЛИК ВА КОНСТРУКЦИОН МАТЕРИАЛЛАР" ФАНИНИНГ ПРЕДМЕТИ: Ushbu mavzu materialshunoslik va KM fanining asosiy vazifalari va maqsadlari, rivojlanish tarixi, material haqida tushuncha, materialshunoslikdagi muammolar va boshqa fanlar bilan bog'liqligini o'rganadi.
2-MAЪРУЗА. МЕТАЛЛАРНИНГ ТУЗИЛИШИ ВА ХОССАЛАРИ: Quyidagi mavzularni o'z ichiga oladi: Kриcталларнинг тузилиши, Kриcталлардаги нуқсонлар, Kриcталлардаги анизотропия, Металл ва қотишмаларининг тузилиши.
3-MAЪРУЗА. МЕТАЛЛАРНИНГ КРИСТАЛЛИК ТУЗИЛИШИ. КРИСТОЛОГИЯ ЭЛЕМЕНТЛАРИ: Metallarning kristalik tuzilishini o'rganish usullari, metallarning mikroskopik tuzilishini tekshirish va metall va qotishmalarining fizik xossalarini o'rganadi.
4-MAЪРУЗА. ҚОТИШМАЛАР НАЗАРИЯСИНИНГ АСОСЛАРИ. ҚОТИШМАЛАР.: Qotishmalar, komponent, mexanik aralashma, toza komponentlardan mexanik aralashma hosil qiluvchi holat diagrammalari, komponentlarning qattiq holida chegaralangan erishining qotishmalar uchun diagrammasi va kimyoviy birikmalar hosil qiluvchi qotishmalar diagrammasini o'rganadi.
5-MAЪРУЗА. ТЕМИР УГЛЕРОДЛИ ҚОТИШМАЛАР. ТЕМИР ЦЕМЕНТИТ ҲОЛАТ ДИАГРАММАСИ. ТЕМИР УГЛЕРОДЛИ КОНЦТРУКЦИОН ҚОТИШМАЛАРНИНГ ТУРЛАРИ ВА ИШЛАТИЛИШИ: Temir-uglerod qotishmalari, ularning xossalari va tuzilishi, temir sementit holat diagrammasi, temir-uglerod ikkilamchi kristalanish va temir grafit holat diagrammalari, uglerodning va doimiy aralashmalarning po'lat xossalariga ta'siri o'rganiladi.
6-MAЪРУЗА. РАНГЛИ МЕТАЛЛАР ВА УЛАРНИНГ ҚОТИШМАЛАРИ. РАНГЛИ МЕТАЛЛАР. РАНГЛИ МЕТАЛЛ ҚОТИШМАЛАРИНИНГ ТУРЛАРИ. МИС, АЛЮМИНИЙ ВА БОШҚА РАНГЛИ МЕТАЛЛАР ИШЛАБ ЧИҚАРИШ. РАНГЛИ МЕТАЛЛАРНИ ҚУЙИШ ЖАРАЁНИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ. ЮҚОРИ СИФАТЛИ МЕТАЛЛАР ОЛИШ.: Miz, alyuminiy, magniy va titan ishlab chiqarish, ularning qotishmalari, ularning turlari, xossalari va qo'llanilish sohalari o'rganiladi.
7-MAЪРУЗА. КУКУНЛИ МАТЕРИАЛЛАР. КУКУНЛИ МАТЕРИАЛЛАР СТРУКТУРАСИ ВА ХОССАЛАРИ. ҚАТТИҚ ҚОТИШМАЛАРНИНГ СТРУКТУРАСИ, ХОССАЛАРИ, МАРКАЛАРИ ВА УЛАРНИНГ ИШЛАТИЛИШИ: Kukunli materiallar, kukun va qattiq qotishmalar tuzilishi va xossalari, qattiq qotishmalar va mineral keramika, g'ovakli metallokeramika va ixcham metallokeramika o'rganiladi.
8-MAЪРУЗА. ПЎЛАТ ВА ҚОТИШМАЛАРГА ТЕРМИК ВА КИМЁВИЙ-ТЕРМИК ИШЛОВ БЕРИШ. ТЕРМИК ИШЛОВ БЕРИШНИНГ ТУРЛАРИ: Po'lat va qotishmalarga termik va kimyoviy-termik ishlov berish, ularning turlari va texnologiyasi o'rganiladi. Shuningdek, suvuq muhitda diffuzion alyuminlash ham o'rganiladi.
9- MAЪРУЗА. МЕТАЛЛМАС КОНСТРУКЦИОН МАТЕРИАЛЛАР: Metallmas materiallar, jumladan polimerlar, shisha, rezina va yog'och materiallarining tuzilishi, xossalari va ishlatilishi o'rganiladi.
10-MAЪРУЗА. МЕТАЛЛМАС МАТЕРИАЛЛАР. ЁҒОЧ МАТЕРИАЛЛАРНИНГ ФИЗИК МЕХАНИК ХОССАЛАРИ: Metallmas materiallar, jumladan plastmassalar turlari, termoelastik va termoreaktiv polimerlar, yog'och materiallarining fizik-mexanik xossalari o'rganiladi.
11-MAЪРУЗА. РЕЗИНА МАТЕРИАЛЛАР. РЕЗИНА ТУРЛАРИ, ТАРКИБИ, ХОССАЛАРИ ВА ИШЛАТИЛИШИ. РЕЗИНАДАН ДЕТАЛЛАР ОЛИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ. ЕЛИМЛОВЧИ МАТЕРИАЛЛАР: Rezna materiallari, turlari, tarkibi, xossalari va ishlatilishi, rezindan detallar olish texnologiyasi, elimlovchi materiallar o'rganiladi.
12-MAЪРУЗА. ШИША МАТЕРИАЛЛАР. ШИШАНИНГ ТУЗИЛИШИ, ТАРКИБИ, ХОССАЛАРИ. ШИША ОЛИШ УЧУН ХОМАШЁ. ШИША ПИШИРИШ ТЕХНОЛОГАЯСИ: Shisha materiallari, tuzilishi, tarkibi, xossalari, shisha olish uchun xomashyo va shisha pishirish texnologiyasi o'rganiladi.
13-MAЪРУЗА. МЕТАЛЛУРГИЯ ЖАРАЁНИ ТЎҒРИСИДА УМУМИЙ ТУШУНЧАЛАР: Metallurgiya jarayoni, metall kukuni bilan ishlov berish va metallurgiya haqida umumiy tushunchalar beriladi.
14-MAЪРУЗА. ДОМНА ЖАРАЁНИ. ДОМНА ПЕЧИНИНГ ТУЗИЛИШИ. ДОМНА СЕХИНИНГ CТРУКТУРАСИ. ДОМНА ПЕЧИНИНГ МАҲСУЛОТИ.: Domna jarayoni, domna pechining tuzilishi, domna sexining strukturasi va domna pechi mahsulotlari o'rganiladi.
15-MAЪРУЗА. КУКУНЛИ МЕТАЛЛУРГИЯ. КУКУНЛИ МЕТАЛЛУРГИЯ ТЎҒРИСИДА УМУМИЙ МАЪЛУМОТЛАР. КУКУН ТАЙЁРЛАШ УСУЛЛАРИ: Kukunli metallurgiya, kukun tayyorlash usullari va umumiy ma'lumotlar o'rganiladi.
16-MAЪРУЗА. МЕТАЛЛАРНИ БОСИМ ОСТИДА ИШЛАШ. БОСИМ ОСТИДА ИШЛАШ ТЎҒРИСИДА УМУМИЙ ТУШУНЧАЛАР ВА УЛАРНИНГ АСОСИЙ ТУРЛАРИНИНГ ХАРАКТЕРИСТИКАСИ: Metallarni bosim ostida ishlash texnologiyasi, bosim bilan ishlash usullari va ularning asosiy turlari o'rganiladi.
17-MAЪРУЗА. МЕТАЛЛАРНИ ПАЙВАНДЛАШ ВА КАВШАРЛАШ. ПАЙВАНДЛАШ ТУРЛАРИ ВА БИРИКМАЛАР.: Metallarni payvandlash va kavsharlash jarayonlarining fizikaviy mohiyati, kavsharlashning vazifasi va usullari, payvand chok va birikmalarning turlari va payvandlash turlari o'rganiladi.
18-MAЪРУЗА. МЕТАЛЛАРНИ МЕХАНИК ИШЛАШ ТЎҒРИСИДА МАЪЛУМОТ. МЕТАЛЛАРНИ КЕСИБ ИШЛАШ ТУРЛАРИ.: Metallarni kesib ishlashning asosiy turlari va metallarni kesib ishlashning umumiy turlari o'rganiladi.
3 - ЛАБОРАТОРИЯ ИШИ. МЕТАЛЛЛАРНИНГ ҚАТТИҚЛИГИНИ БРИНЕЛЛ ВА РОКВЕЛЛ УСУЛЛАРИ БИЛАН АНИҚЛАШ: Metallarning qattiqligini Brinell va Rokvell usullari bilan aniqlash o'rganiladi.
4 - ЛАБОРАТОРИЯ ИШИ. FЕ+FE3 C ҲОЛАТ ДИАГРАММАСИ.: Qotishmalarning holat diagrammasini tuzish usullari va hosil bo'lgan strukturalarni o'rganish.
5- ЛАБОРАТОРИЯ ИШИ. ПЎЛАТНИНГ МИКРОСТРУКТУРАСИНИ ЎРГАНИШ: Metallarning mikroskopik tahlil qilish usuli bilan amalda tanishish, uglerodli po'latlarning (mikrostrukturalari) tuzilishini o'rganish, evtektodigacha, evtektod va evtektoddan keyingi po'latlarning mikrostruktur-turasini aniqlash.
6- ЛАБОРАТОРИЯ ИШИ. ЧЎЯНЛАРНИ МИКРОСТРУКТУРАСИНИ ЎРГАНИШ.: Chuyanning mikroskopik tahlil qilish usuli bilan amalda tanishish, chuyanlarning mikrostrukturasini o'rganish.
7 - ЛАБАРОТОРИЯ ИШИ. МЕТАЛЛ ВА МЕТАЛЛ ҚОТИШМАЛАРНИ ТЕРМИК ИШЛАШ: Po'latlarga termik ishlov berish, toblash jarayoni va bunda struktura hamda xossalarining o'zgarishini o'rganish.