Oʻrta Osiyo daxmalari (Shimoliy Baqtriya misolida)
Ushbu dissertatsiya avtoreferati O'rta Osiyo, xususan Shimoliy Baqtriya hududlarida joylashgan qadimiy daxmalar, ularning arxeologik tadqiqoti, tuzilishi, qurilish uslublari va ularning zardushtiylik dini bilan bog'liqligi haqida ma'lumot beradi. Tadqiqotda "Avesto" matnlari va arxeologik manbalar tahlil qilinib, daxmalarning oʻrta asrlardagi oʻrni va evolyutsiyasi oʻrganilgan. Ilk temir davrida daxmalarning qurilish usullari va ularda topilgan moddiy madaniyat namunalari, ayniqsa ko'k rangli bo'yoq ma'danlarining ahamiyati ochib berilgan. Shuningdek, tadqiqot natijalari O'zbekistonning qadimiy tarixi va madaniyatini oʻrganishga hamda turizm sohasini rivojlantirishga hissa qoʻshishi ta'kidlangan.
Asosiy mavzular
- Oʻrta Osiyo daxmalarining arxeologik tadqiqoti: Dissertatsiyada Shimoliy Baqtriya hududida olib borilgan arxeologik qazishmalar natijasida aniqlangan daxmalar, ularning joylashuvi, tuzilishi va qurilish uslublari batafsil oʻrganilgan. Tadqiqotda "Avesto" matnlari, arxeologik va etnografik manbalar tahlil qilingan holda daxmalarning ilk zardushtiylik dini bilan bog'liqligi, ularning evolyutsiyasi va hudud boʻylab tarqalishi asoslab berilgan.
- Zardushtiylik dini va daxmalar oʻrtasidagi bog'liqlik: Ushbu bobda zardushtiylik dinining paydo boʻlishi, uning gʻoyalari, diniy urf-odatlari va marosimlari, xususan, dafn etish marosimlari va bunga bogʻliq inshootlar, yaʼni daxmalar haqida batafsil maʼlumot berilgan. Daxmalarning qurilishi va ulardan foydalanishning diniy-falsafiy mohiyati ochib berilgan.
- Daxmalarning ijtimoiy-madaniy hayotdagi oʻrni: Tadqiqotda daxmalarning nafaqat diniy, balki ijtimoiy va madaniy hayotdagi oʻrni ham yoritilgan. Qadimgi va oʻrta asrlar mualliflarining asarlarida daxmalar haqida keltirilgan ma'lumotlar tahlil qilingan. Shuningdek, daxmalardan topilgan moddiy madaniyat namunalari, ayniqsa ko'k rangli boʻyoq ma'danlarining ahamiyati va ularning diniy-madaniy ma'nolarini ochib berishga harakat qilingan.