"Sózlerim merúertdur" Sh.Ábdinazimov
Ushbu kitob, qoraqalpoq tilshunosi Sh. Abdinazimov qalamiga mansub bo'lib, qoraqalpoq adabiyotining buyuk namoyandasi Berdaq G'arg'aboy ug'lining asarlaridagi til xususiyatlarini tarixiy-etimologik jihatdan o'rganishga bag'ishlangan. Kitobda Berdaq ijodidagi turkiy, xitoy, arab-fors, rus hamda boshqa hind-yevropa tillaridan kirgan so'zlar tahlil qilingan. Jumladan, alifbo tartibida joylashtirilgan so'zlar, ularning etimologiyasi, ma'nolari va qo'llanilish holatlari atroflicha yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Qoraqalpoq tilshunosi Sh. Abdinazimov qalamiga mansub ushbu kitobning kirish qismida, qoraqalpoq adabiyotining buyuk namoyandasi Berdaq G'arg'aboy ug'lining asarlaridagi til xususiyatlarini tarixiy-etimologik jihatdan o'rganish muhimligi ta'kidlangan. Berdaq ijodidagi so'z boyligining qadimiyligi va ko'p qirraliligi haqida dastlabki ma'lumotlar berilgan.
- Altay qatlamiga oid so'zlar: Bu mavzuda Altay tillari oilasiga mansub bo'lgan, ya'ni qoraqalpoq tiliga kirib kelgan so'zlar, ularning etimologiyasi va ma'nolari tahlil qilingan. Jumladan, inson a'zolari, qarindoshlik atamalari va chorvachilikka oid so'zlar misol keltirilgan.
- Turkiy tillarga xos so'zlar: Bu bo'limda turkiy tillarga umumiy bo'lgan so'zlar, ularning qoraqalpoq tilidagi qo'llanilishi va ma'no jihatlari o'rganilgan. Jumladan, turkiy xalqlarning madaniy hayoti, ijtimoiy munosabatlari va iqtisodiyoti bilan bog'liq so'zlar tahlil qilingan.
- Berdaq ijodida qo'llanilgan boshqa tillardan olingan so'zlar: Ushbu mavzu Berdaq asarlaridagi turli tillardan olingan so'zlarni qamrab oladi. Xususan, Xitoy, Arab-fors, Rus va boshqa hind-yevropa tillaridan kirib kelgan so'zlar, ularning etimologiyasi, ma'nolari va qoraqalpoq tiliga o'zlashish jarayoni batafsil tahlil qilingan.
- Xulosa: Kitobning yakuniy qismida Berdaq ijodining til jihatdan boyligi, uning asarlarida qo'llanilgan so'z boyligining qoraqalpoq tilining rivojlanishiga qo'shgan hissasi va madaniy merosimizning muhim qismi ekanligi ta'kidlangan.