"Kiyiktıń eki ılajı" - T.Jumamuratov
Ushbu kitob "Kiyiktin' yeki i'lag'i'" — Tilewbergen Jumamuratov qalamiga mansub qısqa poemadan iborat. Unda joriy yilning to'rt fasli va undagi voqealar tasvirlangan. Poemada ijtimoiy-siyosiy masalalar, xususan, tabiatni muhofaza qilish, insonning tabiatga bo'lgan munosabati, bolalarning tarbiyasi kabi mavzular qamrab olingan. Asarda hayvonlar, jumladan, kiyik va echki, yulgan, ilon va turna obrazlari orqali insonlarning xarakterlari, ularning qalbida kechayotgan tuyg'ular ochib beriladi. Qo'y bilan bog'liq turli hayotiy lavhalar, xususan, kiyik va uning ikki bug'asi, quloqlari uzaygan kichik bug'i hayoti, ularning boshi-beltarog'i, tabiat qo'ynida o'tgan baxtli onlari hamda ularga kutilmaganda duch kelgan mushkul kunlari, ochko'zlik, xiyonat, ota-onalarning farzandlariga bo'lgan muhabbati va fidoiyligi tasvirlangan. Shuningdek, muallif o'z she'rlarida xalqning urf-odatlari, milliy qadriyatlari va an'analariga ham to'xtalib o'tgan. She'rlarning ko'pchiligi hayvonlar tilidan hikoya qilinadi va bu orqali tabiatga va uning timsolida insonlarga qaratilgan saboqlar berib o'tiladi.
Asosiy mavzular
- Tabiat va hayvonot dunyosi: Kitobda kiyik, echki, yulgan, ilon va turna kabi turli hayvonlar tasvirlanadi. Ularning tabiatdagi o'rni, o'zaro munosabatlari, xarakterlari ochib beriladi. Tabiat go'zalligi va uning inson hayotidagi ahamiyati ko'rsatib o'tiladi.
- Ota-ona muhabbati va fidoiyligi: Asarda onaning o'z farzandlariga bo'lgan cheksiz muhabbati, ularning taqdirida uchraydigan qiyinchiliklarda ularga madadkor bo'lishi, hatto o'z jonini fido qilishga ham tayyor ekanligi ko'rsatilgan.
- Insoniy fazilatlar va xarakterlar: Kitobda ochko'zlik, xiyonat, takabburlik kabi salbiy fazilatlar qoralanadi. Samimiyat, halollik, mehr-shafqat, ota-onaga hurmat kabi ijobiy fazilatlar ulug'lanadi.
- Ijtimoiy-siyosiy masalalar: Asarda tabiatni muhofaza qilish, uni asrab-avaylash g'oyasi ilgari suriladi. Yosh avlodni to'g'ri tarbiyalash, ularga ezgu xislatlarni singdirish muhimligi ta'kidlanadi.
- Milliy urf-odatlar va an'analar: Muallif she'rlarida xalqning qadriyatlari, urf-odatlari, an'analariga ham to'xtalib, ularni qadrlashga chaqiradi.