"Biologiya" 10-klass

Ushbu kitob biologiya fanining eng asosiy mavzularini o'z ichiga oladi. Unda tirik organizmlarning molekulyar, hujayra, organizm va populyatsiya darajalaridagi tuzilishi, o'ziga xos xususiyatlari, evolyutsion jarayonlar, naslning o'tishi va o'zgaruvchanlik qonuniyatlari batafsil yoritilgan. Shuningdek, kitobda organizmlarning hayotiy faoliyatini ta'minlovchi moddalar, jumladan, uglevodlar, lipidlar, oqsil va nuklein kislotalarning ahamiyati, ularning tuzilishi va funksiyalariga oid ma'lumotlar berilgan. Evolyutsiyaning harakatga keltiruvchi kuchlari, tabiiy tanlanish, irsiy o'zgaruvchanlik, mutatsiyalar, genetik qonuniyatlar va ularning namoyon bo'lishi mexanizmlari hamda insonda uchraydigan irsiy kasalliklar va ularning oldini olish choralari batafsil tushuntirilgan. Kitobning oxirida esa biotexnologiya va gen injeneriyasi kabi zamonaviy yo'nalishlar haqida ham ma'lumot berilgan.

Asosiy mavzular

Tirishilikning molekulyar, hujayra, organizm va populyatsiya darajalaridagi tuzilishi va o'ziga xos xususiyatlari: Tirishilikning umumiy qonuniyatlari molekulyar, hujayra, organizm va populyatsiya darajalarida o'rganiladi. Molekulalar, hujayra tuzilishi, organizmlarning tuzilishi va funksiyalari, populyatsiyalar haqidagi ma'lumotlar keltirilgan.
Moddalar almashinuvi: Tiriklarning kimyoviy tarkibi, moddalar almashinuvining o'ziga xos xususiyatlari, fotosintez, xemosintez va nafas olish jarayonlari batafsil yoritilgan.
Irsiyat va o'zgaruvchanlik: Organizm belgilarining nasldan-naslga o'tishi va ularning o'zgarish mexanizmlari, Mendel qonunlari, genetik kod, mutatsiyalar va irsiy kasalliklar haqida ma'lumotlar berilgan.
Evolyutsiya: Tiriklikning paydo bo'lishi va rivojlanishi, evolyutsiyaning harakatga keltiruvchi kuchlari, tabiiy tanlanish, irsiy o'zgaruvchanlik, mutatsiyalar, turlarning paydo bo'lishi va evolyutsiyaning dalillari (anatomiya, embriologiya, paleontologiya, biogeografiya) haqida batafsil ma'lumotlar keltirilgan.
Biotexnologiya va gen injeneriyasi: Gen injeneriyasi va biotexnologiyaning zamonaviy yo'nalishlari, rekombinant DNK, transgen organizmlar, gibridoma va genetik injeneriya usullaridan foydalanish haqida ma'lumotlar berilgan.
Organizm va populyatsiya darajasidagi umumiy biologik qonuniyatlar: Organizm va populyatsiyaning tuzilishi, ular orasidagi o'zaro munosabatlar, evolyutsiya va tabiatda tiriklik uchun kurash haqida ma'lumotlar berilgan.
Odam evolyutsiyasi va salomatlik: Odamning paydo bo'lishi, evolyutsiyaning bosqichlari, irsiy kasalliklar va reproduktiv salomatlik masalalari yoritilgan.