"Ájaǵa" - M.Jumanazarova

Minayxan Jumanazarova qalamiga mansub ushbu kitobda uning oʻziga xos uslubda yozilgan turli janrdagi asarlari jamlangan. Kitobda muallifning chinakam oʻzbekona mehr-muhabbati, qalbiy tuygʻulari, shaxsiy hayotiy voqealari, xususan, buvisi bilan boʻlgan munosabatlari, yaqinlari bilan kechirgan lahzalari, xalqimizning urf-odatlari, milliy qadriyatlar, jamiyatdagi ijtimoiy masalalar, maʼnaviy qadriyatlar, shaxsiy hayotning achchiq-chuchuklari, baxt-saodat izlash yoʻllari, hayotiy qiyinchiliklar va ulardan chiqish yoʻllari oʻzining samimiy va taʼsirchan uslubida yoritilgan. Ijodkorning hayot haqidagi oʻy-xayollari, dunyoqarashi, millatimiz taqdiriga boʻlgan eʼtibori hamda qiziqishlari ham kitobga singdirilgan.

Asosiy mavzular

Gʻurrinlar: Kitobning "Gʻurrinlar" boʻlimida muallifning hayotiy voqealarga asoslangan hikoyalari jamlangan. Unda buvisi bilan boʻlgan shaxsiy xotiralar, oilaviy munosabatlar, buvisining taʼsiri, bolalik xotiralari, uning hayotga boʻlgan qarashlari aks etgan.
«Oʻjaga»: Bu boʻlimda muallif oʻzining buvisiga bagʻishlagan oʻziga xos samimiy xotiralarini hikoya qiladi. Buvisi bilan boʻlgan qiziqarli voqealar, buvisining oʻziga xos xarakteri, bolaligida uning taʼsirida oʻtgan lahzalar, buvisi bilan boʻlgan munosabatlar, uni eslab yozgan taʼsirchan bayonlar berilgan.
«Armonli dunyo»: «Armonli dunyo» boʻlimida muallif hayot haqidagi shaxsiy mulohazalari, oʻzining orzu-umidlari, baxt izlash yoʻllari, qalbiy kechinmalari, sevgi-muhabbat haqidagi oʻylarini oʻrtoq qilishadi. Yigirma bir yoshlik yigitning dunyoqarashi, hayotdagi oʻrni, sevgi haqidagi fikrlari ochib berilgan.
«Xayal»: «Xayal» boʻlimida muallif hayotdagi ayol kishi, onaning oʻrni, muhabbati, uning oiladagi ahamiyati, xotin-qizlarning jamiyatdagi oʻrni, ularning kundalik hayotdagi oʻrni, qiyinchiliklari va ularga nisbatan munosabatlar haqida oʻz fikrlarini bayon qilgan.
«Tagʻdir»: «Tagʻdir» boʻlimida muallif oʻz hayot yoʻlida duch kelgan turli voqealar, taqdirning oʻzgaruvchanligini, insonning hayotiy sinovlar, qiyinchiliklarga duch kelishi, ulardan oʻtish yoʻllari haqida oʻz mulohazalarini bayon qiladi. Avtobusda uchragan ayol bilan boʻlgan suhbat asosida taqdir haqidagi oʻylar kengaygan.
«Sir»: «Sir» boʻlimida muallif oʻzining shaxsiy hayotidagi muammolari, sevgi sirlari, sirli kechinmalari, oʻzining sevgilisi bilan boʻlgan munosabatlari, uning qalbiy dunyosi, oʻzining sevgan yigiti bilan boʻlgan munosabatlaridan kelib chiqqan ichki his-tuygʻulari haqida yozadi.
«Qas qagʻim paytda»: «Qas qagʻim paytda» boʻlimida muallif oʻzining shaxsiy hayotidagi kutilmagan oʻzgarishlar, sevgan insonidan ayrilish, uning yoʻqligidan chekkan azob-uqubatlari, bu voqealar taʼsirida oʻzini yoʻqotib qoʻygan lahzalarini, azoblar bilan oʻtgan kunlarini hikoya qiladi.
«Qalbimda tuwilgan ay»: «Qalbimda tuwilgan ay» boʻlimida muallif oʻzining sevgan insoni bilan boʻlgan munosabatlari, oʻsha sevgi taʼsirida oʻzini his qilishlari, qalbida paydo boʻlgan tuygʻular, uning ishqida yonib yashashi haqida yozadi. Bu boʻlimda sheʼriy tuygʻular kuchli ifodalangan.
«Xujdan elegiyasi»: Ushbu boʻlimda muallif ijtimoiy hayotdagi kamchiliklar, insonlardagi vijdon, insoniy qadriyatlar, adolatsizlik, mehr-shafqatning yoʻqligi kabi mavzularda oʻzining achinishli va taʼsirchan mulohazalarini bayon qiladi. Jamiyatdagi nohaqliklar, insonlarning bir-biriga nisbatan qoʻpol munosabati, vijdonning yoʻqligi kabi masalalar tanqidiy koʻz bilan tahlil qilingan.
«Anajanim, anam mening»: «Anajanim, anam mening» boʻlimida muallif oʻzining onasiga boʻlgan cheksiz muhabbatini, ona mehri, uning qadr-qimmati, onasining hayoti, uning qurbonlari, bolalik xotiralari, onaning tarbiyasi, uning taʼsirini samimiy va taʼsirchan bayon qilgan. Onaning hayotiy sinovlari, uning mehnatlari, qurbonlari, oʻziga boʻlgan ishonchi, vafodorligi taʼriflangan.
«Shayirga ming qiz sadaqa»: Bu boʻlimda muallif oʻzining ustoz va hayot yoʻlida uchragan ijodkorlar, shoirlar, yozuvchilar haqidagi fikrlari, ularning hayoti, ijodi, jamiyatdagi oʻrni, millat taraqqiyotiga qoʻshgan hissasi haqida oʻz mulohazalarini bayon qiladi. Oʻzbekiston xalq shoirlari, qoraqalpoq ijodkorlari hayoti va ijodi haqida mulohazalar yuritilgan.
«Odam qalbi jaralanmagʻay»: «Odam qalbi jaralanmagʻay» sarlavhasi ostida muallif jamiyatdagi ijtimoiy muammolar, nogironlar, ruhiy kasalliklar bilan kasallangan insonlarga boʻlgan munosabat, ularning hayotdagi oʻrni, ularga koʻrsatilayotgan yordamlar haqida oʻzining achinishli mulohazalarini bayon qiladi. Shuningdek, jismoniy va ruhiy nogironlarga nisbatan insonparvarlik, mehr-shafqat koʻrsatish lozimligini taʼkidlaydi.
«Sagʻinish»: «Sagʻinish» boʻlimida muallif oʻzining bolaligi, oʻtgan kunlari, otasi va onasi bilan oʻtkazgan shirin lahzalari, qishloq hayoti, oilaviy urf-odatlar, qadriyatlar haqida oʻzining samimiy va taʼsirchan xotiralarini bayon qiladi. Qishloq hayotining goʻzalligi, odamlar orasidagi oʻzaro mehr-oqibat, qadrdonlar sogʻinchi oʻz ifodasini topgan.
«Barshinlar zat ketse yomasa irgʻeles eldegi tuwısqanlarda»: Ushbu boʻlimda muallif oʻzining safarlari, safarlarda duch kelgan yangi joylari, odamlar, ularning hayoti, madaniyati, turmush tarzi haqida oʻzining taassurotlarini bayon qiladi. Xususan, Qoraqalpogʻistonning turli hududlariga qilgan safarlari, u yerlardagi odamlar bilan boʻlgan uchrashuvlari, ularning hayotidan olgan taassurotlari tasvirlangan.
«Eser jayxun samallari»: «Eser jayxun samallari» boʻlimida muallif oʻzining ijodiy faoliyati, sheʼrlari, ularning mazmun-mohiyati, ilhom manbalari, shoirning ijodiy izlanishlari, yangi sheʼriy olamlar haqida oʻz mulohazalarini bayon qiladi. Xususan, Qoraqalpogʻiston shoirlari, ularning ijodiy olami haqida fikrlar bildirilgan.
«Sahroda tulpar dubiri»: «Sahroda tulpar dubiri» boʻlimida muallif zamonaviy qoraqalpoq adabiyotida oʻz oʻrnini topayotgan yosh ijodkorlar, ularning sheʼriyatdagi oʻrni, ijodiy izlanishlari, oʻziga xos uslublari, hayotga boʻlgan munosabatlari haqida mulohaza yuritadi. Yosh shoirlarning hayot haqidagi oʻzlari ifodalagan fikrlari, milliy qadriyatlarga eʼtibori taʼkidlangan.
«Qutli qadem tilep»: «Qutli qadem tilep» boʻlimida muallif yosh ijodkorlarning adabiyotga kirib kelishi, ularning adabiyotdagi oʻrni, ijodiy faoliyatini qoʻllab-quvvatlash zaruriyati, ularning kelajagi haqida oʻz fikrlarini bayon qiladi. Yosh shoirlarning oʻz ijodlari bilan millat rivojiga hissa qoʻshayotganliklari taʼkidlangan.