"Биология" 9-класс
Ushbu darslik umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 9-sinflari uchun biologiya fanidan Sitologiya va genetika asoslari bo'yicha keng qamrovli ma'lumotlarni taqdim etadi. Kitobda tirik organizmlarning umumiy qonuniyatlari, hujayra tuzilishi va funksiyalari, naslga o‘tish, organizmlarning rivojlanishi, genetik qonuniyatlar hamda seleksiya asoslari kabi muhim mavzular chuqur yoritilgan. Darslik zamonaviy biologiya yutuqlari asosida, o‘quvchilarning yosh xususiyatlarini hisobga olgan holda, sodda va tushunarli tilda yozilgan. Har bir mavzu yakunida nazorat savollari va mustaqil ishlar berilgan bo‘lib, ular o‘quvchilarning bilimini mustahkamlashga yordam beradi. Kitob nafaqat nazariy bilim berish bilan cheklanib qolmay, balki amaliy ko'nikmalarni shakllantirishga ham qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Tirik organizmlarning umumiy qonuniyatlari: Tirik organizmlarning umumiy xususiyatlari, evolyutsion rivojlanish, hujayra nazariyasi, modda va energiya almashinuvi, ko'payish va rivojlanish kabi mavzularni o'z ichiga oladi. Tirik tabiatning tabiatdagi o'rni va ahamiyati yoritiladi.
- Hujayra haqida ma'lumot (Sitologiya): Hujayra tuzilishi, funksiyalari, evolyutsiyasi, prokaryot va eukaryot hujayralar, hujayra organoidlari (mitoxondri, ribosom, lizosom,oplastidalar va boshqalar) hamda ularning vazifalari chuqur o'rganiladi. Hujayra bo'linishi (mitoz, meyoz) hamda uning ahamiyati tushuntiriladi.
- Naslga o‘tish qonuniyatlari (Genetika): Naslga o‘tish va o‘zgaruvchanlikning asosiy qonuniyatlari, genetik moddalar (DNK, RNK), Mendelning qonunlari, genlarning o‘zaro ta'siri, mutatsiyalar va ularning turlari, irsiy kasalliklar hamda ularning oldini olish usullari haqida ma'lumot beriladi.
- Mavzu yuzasidan amaliy mashg'ulotlar: Kitobda mikroskop ostida kuzatish, tajribalar o'tkazish, genetik masalalar yechish kabi amaliy mashg'ulotlar berilgan bo‘lib, ular o‘quvchilarning amaliy ko'nikmalarini shakllantirishga yordam beradi.
- O‘zbekistonlik olimlarning biologiya va seleksiya sohasidagi hissalari: O‘zbekistonlik buyuk olimlar (Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, N.I. Vavilov, K. Zakirov va boshqalar)ning biologiya va seleksiya fani rivojiga qo‘shgan hissasi yoritilgan.