"Qaraqalpaq tili" 10-klass ushın sabaqlıq

Ushbu kitob Qoraqalpoq tilini o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, tilning jamiyatdagi o'rni, paydo bo'lishi va rivojlanishi, har bir stilistik turining o'ziga xos xususiyatlari hamda lug'at boylig'i, grammatikasi va stilistikasi kabi muhim jihatlarni o'z ichiga oladi. Kitobda tilning rivojlanish tarixi, dialektologiyasi, leksikologiyasi, stilistikasi, frazeologiyasi, omonimlar, sinonimlar, antonimlar, kirish so'zlar, qaratma so'zlar, fe'l shakllari, ravishlar hamda qo'shma gaplar bilan bog'liq mavzular chuqur o'rganiladi. Har bir mavzu nazariy ma'lumotlar bilan birga misollar, mashqlar va savollar bilan mustahkamlanadi. Kitob Qoraqalpoq tilini chuqurroq o'rganishni istagan o'quvchilar uchun qo'llanma sifatida xizmat qiladi.

Asosiy mavzular

Tildiń jámiyetlik xızmeti: Tilning jamiyatdagi o'rni, jamiyat taraqqiyotida tutgan o'rni, odamlar orasidagi muloqotda qanday rol o'ynashi, tilning kommunikativ va ekspressiv funksiyalari haqida tushuncha beriladi.
Tildiń payda bolıwı hám rawajlanıwı: Tilning paydo bo'lishi, shakllanishi va rivojlanish bosqichlari, jamiyat taraqqiyoti bilan bog'liqligi, turkiy tillarning umumiy xususiyatlari va qoraqalpoq tilining shakllanishi haqida ma'lumot beriladi.
Qaraqalpaq tiliniń rawajlanıwı: Qoraqalpoq tilining rivojlanish tarixi, ilmiy tadqiqotlar, arab alifbosidan lotin alifbosiga o'tish va tilning rivojlanishida mahalliy tilshunoslarning hissasi haqida so'z yuritiladi.
Qaraqalpaq ádebiy tili hám onıń rawajlanıw jolları: Qoraqalpoq adabiy tilining shakllanishi, uning og'zaki va yozma turlari, mumtoz shoirlarning o'rni va she'riy ijodining ta'siri haqida ma'lumot beriladi.
Qaraqalpaq tili – túrkiy tiller toparınıń biri: Qoraqalpoq tilining turkiy tillar oilasidagi o'rni, qipchoq tillari guruhi va uning ichida qoraqalpoq tilining o'rni, geografik joylashuvi va tilning o'ziga xos xususiyatlari haqida so'z yuritiladi.
Qaraqalpaq tiliniń imlası hám onıń súyenetuǵın negizleri: Imlo, uning asosiy tamoyillari, fonetik, morfologik va tarixiy asoslar, imloning o'ziga xos jihatlari va ularning til stilistikasidagi o'rni tushuntiriladi.
Jazıw haqqında maǵlıwmat. Qaraqalpaq tiliniń orfografiyası hám orfoepiyası: Yozuvning paydo bo'lishi va rivojlanishi, qoraqalpoq tilining orfografiyasi va orfoepiyasi, ularning o'ziga xos xususiyatlari, og'zaki nutq va yozma nutqning stilistik farqlari haqida so'z yuritiladi.
Til hám stil. Stilistika haqqında túsinik: Til va stilning mohiyati, stilistikaning lug'at boyligi, grammatikasi va fonetikasi, har bir stilning o'ziga xos xususiyatlari va ularning qo'llanilishi haqida ma'lumot beriladi.
Qaraqalpaq ádebiy tiliniń funkcionallıq stiliniń túrleri: Qoraqalpoq adabiy tilining funktsional turlari, jumladan, rasmiy, ilmiy, publicistik, badiiy stillar va ularning o'ziga xos xususiyatlari haqida ma'lumot beriladi.
Sózlerdiń stillik qollanılıwı: So'zlarning stilistik xususiyatlari, ularning turli stillarda qo'llanilishi, ma'no boyligi va stilistik qimmatiga qarab tanlanishi haqida ma'lumot beriladi.
Sinonimler, antonimlerdiń stillik qollanılıwı: Sinonim va antonimlarning stilistik qo'llanilishi, ularning ma'no boyligini oshirishdagi roli va stilistik xususiyatlari haqida so'z yuritiladi.
Kóp mánili sózler hám omonimlerdiń stillik qollanılıwı: Ko'p ma'noli so'zlar va omonimlarning stilistik qo'llanilishi, ularning matnda yaratadigan obrazliligi va ta'sirchanligi haqida ma'lumot beriladi.
Gónergen sózler hám jańa sózlerdiń stillik qollanılıwı: Eski va yangi so'zlarning stilistik qo'llanilishi, ularning til boyligini oshirishdagi roli va stilistik jihatlari haqida so'z yuritiladi.
Frazeologiyalıq sóz dizbekleriniń stillik ayrımashılıǵı: Frazeologizmlarning stilistik xususiyatlari, ularning matnda yaratadigan obrazliligi va ta'sirchanligi, og'zaki va yozma nutqdagi ahamiyati haqida ma'lumot beriladi.
Terminler hám kásipke baylanıslı kásip óner leksikasınıń stillik qollanılıwı: Har bir kasbga oid terminlar va leksikaning stilistik qo'llanilishi, ularning matnning mazmuniga moslashishi haqida so'z yuritiladi.
Sózlerdiń jasalısı dáǵı stillik ózgeshelikleri: So'zlarning yasalish usullari va ularning stilistik o'ziga xosliklari, so'z yasash vositalarining stilistik ahamiyati haqida ma'lumot beriladi.
Atlızlıń kóplik qosımntalárınıń qollanılıw ózgeshelikleri: Sifat (adjective)larga qo'shimchalarning qo'llanilishi, ularning ko'plik ma'nosini bildirishdagi o'rni va stilistik jihatlari haqida so'z yuritiladi.
Bazıbir seplik qosımntalardıń stillik qollanılıwı: Keshr (case) qo'shimchalarining stilistik qo'llanilishi, ularning matnni boyitishdagi roli va stilistik o'ziga xosliklari haqida ma'lumot beriladi.
Kelbetlik sózlerdiń stillik ózgeshelikleri: Sifat (adjective)larning stilistik xususiyatlari, ularning matnda yaratadigan obrazliligi va ta'sirchanligi haqida ma'lumot beriladi.
Almasıqtıń stillik qollanılıwı: Olmash (pronoun)larning stilistik qo'llanilishi, ularning matnda yaratadigan obrazliligi va ta'sirchanligi haqida ma'lumot beriladi.
Feyil sózlerdiń qollanılıwıńdaǵı stillik ayrı mashılıqlar: Fe'l (verb)larning stilistik qo'llanilishi, ularning matnda yaratadigan obrazliligi va ta'sirchanligi, fe'l shakllarining stilistik jihatlari haqida ma'lumot beriladi.
Ráwish sózlerdiń tilde stillik qollanılıwı: Ravish (adverb)larning tilimizda stilistik qo'llanilishi, ularning matnda yaratadigan obrazliligi va ta'sirchanligi haqida ma'lumot beriladi.
Gáptegi sózlerdiń orın tártibine baylanıslı stillik ózgeshelikler: Gap bo'laklarining o'rin tartibiga ko'ra stilistik xususiyatlari, inversiya va uning stilistik ahamiyati haqida ma'lumot beriladi.
Birgelkili aǵzalardıń qollanıw ayrı mashılıǵı: Birgalik a'zolarining qo'llanilishidagi stilistik o'ziga xosliklari, ularning matnda yaratadigan obrazliligi va ta'sirchanligi haqida ma'lumot beriladi.
Geypara jay gáplerdiń stillik qollanılıwı: Sodda gaplarning stilistik qo'llanilishi, ularning matndagi ma'nosi va stilistik jihatlari haqida ma'lumot beriladi.
Qaratpa sózlerdiń qollanıw usılları: Qaratma so'zlar, ularning qo'llanilish usullari va matndagi stilistik xususiyatlari haqida ma'lumot beriladi.
Kiris sózlerdiń qollanıw ayrı mashılıǵı: Kirish so'zlar va ularning stilistik qo'llanilishi, matndagi o'rni va stilistik ahamiyati haqida ma'lumot beriladi.
Baǵınıńqılı qospa gáplerdiń stillik ózgeshelikleri: Bog'lanma gaplar va ularning stilistik xususiyatlari, matnni boyitishdagi o'rni va ta'sirchanligi haqida ma'lumot beriladi.
Dizbekli qospa gáplerdiń qollanılıw ayrı mashılıǵı: Dizbekli qo'shma gaplar va ularning stilistik qo'llanilishi, matndagi o'rni va ta'sirchanligi haqida ma'lumot beriladi.