"География. Прикладная география" 10-класс

Ushbu darslik geografiya fanining asosiy tushunchalari, tabiatning rivojlanishi, odam va tabiat oʻzaro munosabatlari, davlatlar va mintaqalar, shuningdek Oʻzbekistonning iqtisodiy-geografik oʻrni kabi keng qamrovli mavzularni oʻz ichiga oladi. Kitobda geografik qonun-qoidalar, jarayonlar va hodisalar tushuntirilib, Oʻzbekistonning jahon hamjamiyatidagi oʻrni ham yoritilgan. Darslik shuningdek, tabiatni muhofaza qilish va uning resurslaridan oqilona foydalanish kabi dolzarb masalalarga ham urgʻu beradi.

Asosiy mavzular

• Geografiya fani va uning tarixi: Geografiya fanining tizimi, uning rivojlanish bosqichlari va dunyo ilm-fani taraqqiyotiga qoʻshgan hissasi.
• Yer tabiatining kosmik omillari: Quyosh sistemasi, Yerning kosmosdagi oʻrni va uning tabiiy jarayonlarga taʼsiri, Yerning kosmik omillar taʼsirida shakllanishi.
• Yerning ichki tuzilishi va tektonik jarayonlar: Yer qobigʻi, mantiyasi va yadrosining tuzilishi, litosfer plitalarining harakati, vulkanlar, zilzilalar va tektonik jarayonlar.
• Yer tabiatining rivojlanish tarixi: Yerning geologik va geografik rivojlanish bosqichlari, qatlamlarning shakllanishi va davriy xronologik shkalasi.
• Geografik qobiq va uning umumiy qonuniyatlari: Geografik qobiqning tuzilishi, tarkibiy qismlari, zonallik, sektorallik, balandlik mintaqalari va geosistemalar tushunchalari.
• Tabiat va jamiyat munosabatlari: Odam faoliyatining tabiatga taʼsiri, antropogen landshaftlar, tabiatni muhofaza qilishning geografik asoslari.
• Amaliy geografik tadqiqotlar: Fizik-geografik jarayonlar, geografik baholash, geografik prognozlar va ekologik monitoring.
• Dunyo aholisi va zamonaviy demografik vaziyat: Aholi sonining oʻsishi, urbanizatsiya, migratsiya jarayonlari va ularning sabab-oqibatlari.
• Geosiyosiy dunyo xaritasi va global muammolar: Dunyo geosiyosiy tizimi, integratsiya jarayonlari, global muammolar va ularning yechimlari.
• Yevropa va Amerika subregional boʻlinmalari: Yevropa va Amerika qitʼalarining geografik, iqtisodiy va demografik xususiyatlari.
• Afrika va Okeaniya subregional boʻlinmalari: Afrika va Okeaniya qitʼalarining geografik, iqtisodiy va demografik xususiyatlari.
• Osiyo subregional boʻlinmalari: Osiyo qitʼasining mintaqaviy boʻlinmalari va ularning iqtisodiy-geografik xususiyatlari.
• Oʻzbekiston Respublikasi: Oʻzbekistonning geografik, iqtisodiy, siyosiy va demografik xususiyatlari, uning jahon hamjamiyatidagi oʻrni va rivojlanish istiqbollari.