"Биология" 10-класс
Ushbu kitob O'rta Osiyo, jumladan, O'zbekiston hududidagi qadimgi Sharq, Gretsiya, Rim, Hindiston, Xitoy, Markaziy Osiyo olimlarining tabiat, hayvonot va o'simlik dunyosi, tibbiyot, evolyutsiya nazariyalari, irsiyat va o'zgaruvchanlik, genetik muhandislik, biokimyo, populyatsiya va turlarning rivojlanishiga oid ilmiy qarashlari, kashfiyotlari va nazariyalari haqida keng qamrovli ma'lumot beradi. Kitobda tabiatshunoslikning rivojlanish bosqichlari, asosiy qonuniyatlari va biologik jarayonlar tahlil qilinadi. Shu bilan birga, inson evolyutsiyasi, irsiy kasalliklar, genetika va uning tibbiyotdagi ahamiyati, shuningdek, zamonaviy bioteknologiyalar, gen va hujayra muhandisligi kabi murakkab mavzular sodda va tushunarli tilda bayon etilgan.
Asosiy mavzular
- Tabiatshunoslikning rivojlanishi va biologiya tarixi: Qadimgi Sharq, Gretsiya, Rim, Hindiston, Xitoy, Markaziy Osiyo olimlarining tabiat haqidagi qarashlari, ularning tadqiqotlari, biologiya fanining rivojlanish bosqichlari, klassik tabiatshunoslik va evolyutsiya nazariyalari (Linné, Lamarck, Kyuvye, Darwin).
- Biologik tizimlar, hayotning mohiyati va tashkil topishi: Biologik tizimlar, hayotning kimyoviy tarkibi, molekulyar, hujayra, organizmli, populyatsion-vidoviy, ekotizim va biosfera darajalari, hayotning asosiy xossalari, moddalar almashinuvi, plastid va energiya almashinuvi, fotosintez va xemosintez.
- Irsiyat, o'zgaruvchanlik va evolyutsiya: Mendelning qonunlari, genetik kod, irsiy kasalliklar, jinsiy belgilaming irsiylanishi, genlararo va genlar ichidagi o'zaro ta'sirlar, DNK va RNK tuzilishi, genetik muhandislikning asoslari, evolyutsiyaning harakatlantiruvchi kuchlari, nasliy o'zgaruvchanlik, turlarning paydo bo'lishi.
- Inson evolyutsiyasi, genetika va sog'lomlashtirish: Antropogenezning asosiy bosqichlari, odam irqlari, irsiyat va sog'lomlashtirishning o'zaro bog'liqligi, irsiy kasalliklarning oldini olish, reproduktiv sog'liqni saqlash, genetik muhandislikning tibbiyot va qishloq xo'jaligida qo'llanilishi.