"Ruwxıylıq tiykarları" 11-klass

Ushbu kitob o'rta umumta'lim muassasalarining 10-11-sinflari va o'rta maxsus, kasbhunar ta'limi muassasalari uchun darslik bo'lib, unda ma'naviyat, ruhiyat, shaxsiy kamolot va ijtimoiy faollik kabi muhim mavzular yoritilgan. Kitob milliy g'oyaning yosh avlod tarbiyasidagi o'rni, milliy o'zlikni anglash, vatanparvarlik, oila, jamiyat va xalqqa bo'lgan muhabbat, axloqiy fazilatlar va boshqa ko'plab mavzularni chuqur tushuntirib beradi. Ma'naviy-ruhiy rivojlanish, insoniy qadriyatlar, ta'lim-tarbiya, milliy-madaniy merosning ahamiyati hamda globallashuv davridagi milliy ruhiyatga qarshi tahdidlar tahlil qilingan. Kitob yoshlarning ma'naviy barkamol bo'lib yetishishiga ko'maklashish maqsadida yozilgan.

Asosiy mavzular

Kirisiw: Ruhshyyat ma'naviyatga asos soladi va har bir narsaning mazmuni hisoblanadi. Insonning ichki dunyosini boyitadi. Ruhiyat insonni jamiyatda o'z o'rnini topishga va boshqalarga hamda Vatanga yaxshilik qilishga chorlaydi.
1-§ Ruhiyat — bu tengsiz kuch: Ruhshyyat insonning ichki dunyosini boyitadi, uni iymon va e'tiqodga tayanchli qiladi. Ruhshyyat insonni yaxshilikka undaydi, hayotda o'z o'rnini topishga ko'maklashadi. O'z milliy qadriyatlarimizga rioya qilish va ularni kelgusi avlodlarga yetkazish ruhshyyatning muhim jihatlaridandir.
2-§ Inson ma'naviyati va o'zlikni anglash: Insonning o'zligini anglash ruhiy rivojlanishga olib keladi. O'zligini anglash — bu insonning o'z milliy va madaniy qadriyatlarini, tarixini bilishi, Vatanga sodiq bo'lishi va shaxsiy kamolotga erishishi. O'zlikni anglash insonni milliy g'ururga va o'ziga bo'lgan ishonchga undaydi.
3-§ Oila ma'naviyati: Oila — millatning asosiy bo'g'ini. Oila tarbiyasi, milliy qadriyatlarning avloddan-avlodga o'tishi, Vatanga muhabbat va sodiqlik oila tarbiyasining asosiy jihatlaridir. Oila jamiyat va davlatning tayanchi hisoblanadi.
4-§ Jamiyat ma'naviyatini shakllantirishda mahalla ro'li: Mahalla — jamiyatning asosiy bo'g'ini, u yerda insonlar o'zaro aloqada bo'lib, bir-birlariga yordam berishadi va hamjihatlikda yashaydilar. Mahalla milliy qadriyatlarning tarqalishida va rivojlanishida muhim rol o'ynaydi.
5-§ Inson va jamiyat: Inson jamiyatning ajralmas qismidir. Jamiyatsiz inson o'zini yo'qotadi. Jamiyatda inson o'zini rivojlantiradi, ijodkor bo'ladi va jamiyatga o'z hissasini qo'shadi. Inson va jamiyat bir-biri bilan chambarchas bog'liq.
6-§ Fuqarolik jamiyatida insonning dunyoqarashi: Fuqarolik jamiyatida insonning dunyoqarashi, ijodiy faolligi va jamiyatga hissa qo'shish qobiliyati muhimdir. Fuqarolik jamiyatida insonlar huquqlari va erkinliklari ta'minlanadi, ular faol ishtirok etadilar.
7-§ Moddiy va ma'naviy hayotda insonning ziynati: Moddiy va ma'naviy hayot bir-birini to'ldiradi. Moddiy boylik va ma'naviy boylik insonning baxtli va mukammal hayot kechirishi uchun zarurdir. Moddiy boyliksiz ma'naviy yuksalish qiyin, ma'naviyatsiz hayot esa mazmunsizdir.
8-§ Fuqarolik mas'uliyati va aloqadorlik: Fuqarolik mas'uliyati va aloqadorlik — bu har bir fuqaroning jamiyat oldidagi burchini anglab yetishi va unga sodiq bo'lishi. Milliy va umuminsoniy qadriyatlarga sodiqlik, mehnatsevarlik, vatanparvarlik fuqarolik mas'uliyatining muhim jihatlaridir.
9-§ Ruhshyy xavfsizlik: Ruhshyy xavfsizlik — bu milliy xavfsizlikning muhim tarkibiy qismi. U o'z ichiga axloq, ma'naviyat, madaniyat, ta'lim-tarbiya va mafkuraviy xavfsizlikni qamrab oladi. Ruhshyy xavfsizlikni ta'minlash har bir davlat va jamiyatning muhim vazifasi hisoblanadi.
10-§ Bardamlik — ma'naviyatning kuchli mezoni: Bardamlik — insonning qiyinchiliklarga chidamliligi, maqsadiga erishish yo'lida tinimsiz mehnat qilishi va o'ziga bo'lgan ishonchi. Bardamlik — insonning ruhiy barkamolligining muhim jihatlaridan biridir.
11-§ Ruhshyy kamolotga etish: Ruhshyy kamolot — bu insonning ma'naviy, axloqiy, ijodiy va jismoniy jihatdan rivojlanishi. Ruhshyy kamolotga erishgan inson Vatani va xalqiga xizmat qiladi, jamiyat taraqqiyotiga hissa qo'shadi.
12-§ Ma'naviyatda ma'rifatning o'rni: Ma'rifat — insonni ma'naviyatli va komil inson qilib tarbiyalashning muhim vositasidir. Ma'rifatli inson Vatani va xalqiga sodiq bo'ladi, jamiyat taraqqiyotiga hissa qo'shadi.
13-§ Go'zallik (estetika) va ruhshyyat: Go'zallik — insonning ichki va tashqi dunyosining uyg'unligi. Go'zallik insonning ma'naviyatini boyitadi, unga estetik zavq bag'ishlaydi va hayotga bo'lgan muhabbatini oshiradi.
14-§ Jamiyatda ma'naviyatni shakllantirishda imidjning o'rni: Imidj — shaxsning o'ziga bo'lgan ishonchini oshiruvchi, boshqalarga ijobiy ta'sir ko'rsatuvchi tashqi ko'rinish. Imidj insonning ma'naviy va axloqiy kamolotining muhim jihatlaridan biridir.
15-§ Ruhshyyatda odob-axloqning o'rni: Odob-axloq — insonning jamiyatdagi o'zini tutish qoidalari. U insonning axloqiy madaniyatini, o'ziga va boshqalarga bo'lgan hurmatini ko'rsatadi. Odob-axloq ruhiyatning ajralmas qismidir.
10-sinfni yakunlash: Bu bobda o'quvchilar o'rganilgan mavzularni yakunlaydi va o'z bilimlariini mustahkamlaydi. Ruhshyyat va ma'naviyat, shaxsiy kamolot va jamiyatga hissa qo'shish kabi muhim mavzularni tahlil qilishadi.