Kompyuter lingvistikasi
Ushbu kitob «Kompyuter lingvistikasi» faniga bag'ishlangan bo'lib, unda kompyuter lingvistikasining nazariy va amaliy jihatlari, uning tarixi, rivojlanishi, asosiy yo'nalishlari, mashina tarjimasi, kompyuter lug'atlari, avtomatik tahrir, sun'iy intellekt va kompyuter lingvistikasining kelajagi kabi mavzular chuqur yoritilgan. Kitobda O'zbek tili misolida kompyuter lingvistikasi masalalarini hal qilishga oid tadqiqotlar ham keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: "Kompyuter lingvistikasi" fanining mazmun-mohiyati: Ushbu qismda kompyuter lingvistikasining nazariy va amaliy jihatlari, uning tarixi, rivojlanishi, asosiy yo'nalishlari, mashina tarjimasi, kompyuter lug'atlari, avtomatik tahrir, sun'iy intellekt va kompyuter lingvistikasining kelajagi kabi mavzular chuqur yoritilgan. Kitobda O'zbek tili misolida kompyuter lingvistikasi masalalarini hal qilishga oid tadqiqotlar ham keltirilgan.
- Matematik mantiq asoslari: Bu qismda matematik mantiqning tilshunoslikdagi ahamiyati, mulohazalarni hisoblashning formal nazariyasi, mantiq funksiyalari va ularning berilishi, inkor, kon'yuksiya, dizyunksiya, ekvivalensiya kabi mantiqiy amallar va ularning qo'llanilishi,
- Tilshunoslikda modellashtirish metodidan foydalanish: Tilshunoslikda modellashtirish metodining mohiyati, uning qo'llanilishi, formal grammatika va transformatsion grammatika bosqichlari, metaqoidalar, lingvistik universaliylar haqida ma'lumot beriladi.
- Kompyuter lingvistikasida matematik statistika va kvantativ metod: Bu qismda kompyuter lingvistikasida matematik statistika va kvantativ metodlarning qo'llanilishi, mashina tarjimasi, avtomatik tahrir, tillarga o'qitish, bilimlarni tekshirish kabi masalalar bayon etiladi.
- Kompyuter lingvistikasi fanining tarixi va zamonaviy holati: Kompyuter lingvistikasi fanining shakllanishi va zamonaviy holati, uning rivojlanish tarixi, asosiy yo'nalishlari, amerika, evropa, rossiya va turkologiya tillaridagi tadqiqotlar haqida ma'lumot beriladi.
- Kompyuter lingvistikasining asosiy yo'nalishlari: Bu qismda kompyuter lingvistikasining asosiy yo'nalishlari, jumladan, mashina tarjimasi, avtomatik tahrir, til o'qitish, informatsion qidiruv tizimlari, gipertekst texnologiyalari, sun'iy intellekt kabi mavzular atroflicha yoritilgan.
- Kompyuter lingvistikasida avtomatik tarjima yo'nalishi: Bu qismda avtomatik tarjimaning tarixi, tarjimon dasturlari, zamonaviy holati va istiqbollari, avtomatik tarjimaning lingvistik muammolari (turg'un birikmalar, iboralar, idiomalar) haqida ma'lumot beriladi.
- Til o'rganish jarayonlarini avtomatlashtirish: Til o'rganishni avtomatlashtirish, kompyuter yordamida o'qitish tizimlari, avtomatik korrektorlar, speller, audio va vizual effektlar, interaktiv multimedia texnologiyalari, virtual ensiklopediyalar va elektron lug'atlar kabi mavzular tushuntiriladi.
- Avtomatik tahrir, informatsion qidiruv tizimlari, gipertekst texnologiyasi: Matnlarni avtomatik tahrirlash, informatsion qidiruv tizimlari va gipertekst texnologiyalarining mohiyati, ishlash tamoyillari va qo'llanilishi haqida ma'lumot beriladi.
- Kompyuter lingvistikasi fanining rivojlanish istiqbollari: Kompyuter lingvistikasi fanining kelajakdagi rivojlanish istiqbollari, O'zbek tilining kompyuter uslubini yaratish va uni rivojlantirish muammolari hamda kelajakdagi vazifalar haqida fikr yuritiladi.