Общая селекция и семеноводство

Ushbu qo'llanma Qishloq xoʻjaligi oliy taʼlim maskanlarining 5410400-Qishloq xoʻjaligi ekinlari seleksiyasi va urugʻchiligi yoʻnalishi boʻyicha bilim olayotgan talabalari uchun moʻljallangan. Qoʻllanma "Umumiy seleksiya va urugʻchilik" fanining amaliy va laboratoriya mashgʻulotlarini oʻtkazishga moʻljallangan boʻlib, unda seleksiya ekinzorlari xillari, fenologik kuzatuvlar, ota-ona juftlarini tanlash, belgi va hususiyatlar, duragaylash, oʻsimliklarni changlatish tartibi, yakka va ommaviy tanlash, seleksiya ashyosini baholash, navlar yomonlashish sabablari, geterosis, mutagenez, poliploidiya va gaploidiyadan foydalanish, urugʻ etishtirish texnologiyasi, urugʻ sifati va urugʻ ekish meyorini aniqlash, ekinlar urugʻlarini tahlil qilish, oʻsimliklar seleksiyasida biotexnologiya usullari kabi masalalar qamrab olingan. Qoʻllanma "Umumiy seleksiya va urugʻchilik" fani uchun koʻpgina yangi maʼlumotlarni jamlagan boʻlib, yosh olimlar, seleksionerlar, urugʻchilar va fermerlarga kerakli adabiyot boʻlib xizmat qiladi.

Asosiy mavzular

• Fenologik kuzatuvlar: O'simliklarning o'sish va rivojlanishining turli bosqichlarini kuzatish, ularning davriy o'zgarishlarini aniqlash va bu ma'lumotlarni seleksiya ishlarida qo'llash.
• O'simliklarning belgi va hususiyatlari: O'simliklarning tashqi ko'rinishi, biologik va agrotexnik hususiyatlarini o'rganish va seleksiya maqsadlarida ulardan foydalanish usullari.
• Duragaylash va uning turlari: Turli nav va duragaylarni chatishtirish orqali yangi, yaxshi belgilarga ega bo'lgan o'simliklar yaratish usullari va bu jarayonda yuzaga keladigan qiyinchiliklarni bartaraf etish.
• Tanlash usullari: Individuall va ommaviy tanlash usullarini o'rganish, ularning afzalliklari va kamchiliklarini tahlil qilish.
• Urug' yetishtirish texnologiyasi: Yuqori sifatli urug'lar yetishtirishning zamonaviy texnologiyalari, ularni tozalash, saralash, saqlash va ekish me'yorlarini aniqlash usullari.
• Geterozis va uning turlari: Duragay avlodlarning ota-ona organizmlariga nisbatan kuchliroq va mahsuldorroq bo'lishi (gheterozis) hodisasini o'rganish va uning turlarini aniqlash.
• Mutagenez: O'simliklarda sun'iy yoki tabiiy mutagenlar ta'sirida yuzaga keladigan o'zgarishlar va ularning seleksiyada qo'llanilishi.
• Poliploidiya va gaploidiyadan foydalanish: Xromosoma to'plamining o'zgarishi natijasida yuzaga keladigan poliploidiya va gaploidiyani o'rganish hamda ulardan seleksiyada foydalanish usullari.
• Biotexnologiya usullari: O'simliklar seleksiyasida biotexnologiyaning qo'llanilishi, jumladan, gen muhandisligi, hujayra muhandisligi va klonlash usullari.
• Sifatni baholash va nazorat qilish: Urug'lik sifatini aniqlash usullari, sifatni nazorat qilish tizimlari va standartlar.