Бархан қумларини бентонит гили суспензияси ва саноат чиқиндилари ёрдамида мустахкамлашнинг коллоид-кимёвий асослари

Ushbu avtoreferat «Qoraqalpoq tabiiy fanlar ilmiy tadqiqot instituti» hamda «Umumiy va noorganik kimyo instituti» huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi DSc.02.30.12.2019.K/T.35.01 raqamli ilmiy kengash tomonidan tayyorlangan va himoya jarayonlariga oid ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Tadqiqotda «Barxan qumlarini bentonit gili suspenziyasi va sanoat chiqindilari yordamida mustahkamlashning kolloid-kimyoviy asoslari» mavzusida olib borilgan ishlar, jumladan, qo'llanilgan usullar, olingan natijalar va ularning amaliy ahamiyati haqida batafsil ma'lumot berilgan. Tadqiqotda muammoning dolzarbligi, yangi texnologiyalarni yaratish va mavjud muammolarni hal etish yo'llari ko'rsatilgan. Asosiy maqsad - quruq hududlarda shamol ta'sirida ko'chib yuruvchi qumlarni mustahkamlash uchun samarali qo'shimchalar ishlab chiqishdan iborat.

Asosiy mavzular

Tadqiqotning dolzarbligi va vazifalari: Ushbu qismda dunyoda qum zarralarining atmosferaga tarqalishi bilan bog'liq ekologik muammolar, ularni bartaraf etish uchun yangi mustahkamlovchi qo'shimchalarni yaratish zaruriyati, ushbu yo'nalishdagi ilmiy tadqiqotlar va ularning dunyo hamda O'zbekiston sharoitida o'rganilganlik darajasi haqida ma'lumot berilgan. Tadqiqotning asosiy maqsadi va vazifalari, jumladan, ko'chma qumlarni bentonit gili suspenziyasi va sanoat chiqindilari yordamida mustahkamlashning kolloid-kimyoviy asoslarini yaratish kabi masalalar bayon etilgan.
Tadqiqot ob'ektlari va usullari: Ushbu qismda tadqiqot ob'ektlari sifatida ishlatilgan materiallar – bentonit gili, qum namunalari, poliakrilamid (PAA), KMT, so'pstok va terini qayta ishlash sanoati chiqindilari (TOCh) haqida ma'lumot berilgan. Tadqiqot jarayonida qo'llanilgan ilmiy usullar, jumladan, dispers tizimlarning fizik-kimyoviy va kolloid-kimyoviy usullari hamda ularni o'rganish uslublari tushuntirilgan.
Tadqiqot natijalari va ularning ilmiy hamda amaliy ahamiyati: Bu qismda tadqiqot jarayonida olingan natijalar, jumladan, bentonit va so'pstok asosida muvaqqat mustahkamlovchi qo'shimchalar yaratish, ularning optimal nisbatlarini aniqlash, terini qayta ishlash chiqindilaridan gidrogellar olish texnologiyasini ishlab chiqish hamda bu materiallarning o'simliklar o'sishiga ta'siri haqidagi ma'lumotlar keltirilgan. Tadqiqot natijalarining ilmiy va amaliy ahamiyati, ularni tatbiq etish bo'yicha tavsiyalar berilgan.
Xulosa: Xulosa qismida tadqiqotning asosiy natijalari, jumladan, Muiynoq va Nukus konlari qumlarining kimyoviy-mineralogik va dispersiyaviy tarkibidagi farqlar, bentonit va so'pstok suspenziyalarining qum strukturasini mustahkamlashdagi roli, shuningdek, gidrogellarning ishlatilishi natijasida o'simliklarning hosildorligini oshirish bo'yicha asosiy xulosalar bayon etilgan.