Замонга ўтмишдан бир нигоҳ...
Maqolada O‘zbekiston tarixida muhim o‘rin tutgan Oybekning “Mahmud Torobiy” mavzusiga qayta-qayta murojaat qilishining sabablari va asarlari tahlil etiladi. Mualliflar Oybekning ushbu mavzuga bo‘lgan qiziqishi uning o‘z zamonasidagi ijtimoiy-siyosiy vaziyatga munosabati bilan bog‘liqligini ochib berishga harakat qilishadi. Asarda Oybekning turli yillarda yozgan asarlari, jumladan, dramatik doston, librettolar va tugallanmagan pyesalar qiyosiy tahlil qilinadi. Oybekning tarixiy voqealarni badiiy idrok etish jarayoni, uning asarlarida o‘z davrining muammolarini aks ettirishi ko‘rsatib beriladi. Maqolada shuningdek, Oybekning ijodiy evolyutsiyasi, uning lirik va epik tafakkurining o‘ziga xosligi ham o‘rganiladi.
Asosiy mavzular
- Oybekning “Mahmud Torobiy” mavzusiga murojaati sabablari: Oybekning ushbu mavzuga qayta-qayta murojaat qilishining asosiy sababi, uning o‘z zamonasidagi ijtimoiy-siyosiy vaziyatga bo‘lgan munosabati, xususan, totalitar tuzumning milliy qadriyatlarga ta’siri bilan bog‘liq. Shuningdek, adibning ushbu mavzuni turli janrlarda (dramatik doston, libretto, pyesa) yoritish orqali o‘zining badiiy mahoratini namoyon etish istagi ham muhim rol o‘ynaydi.
- Oybek asarlarida tarix va zamon munosabati: Oybek asarlarida tarixiy voqealar o‘z zamonasining muammolari bilan bog‘liq holda tasvirlanadi. Adib tarixiy material orqali o‘z davrining ijtimoiy-siyosiy masalalariga, xususan, milliy o‘zlikni saqlash, adolat, inson erki kabi universal qadriyatlarga munosabatini bildiradi.
- Oybekning ijodiy evolyutsiyasi: Oybek ijodida lirikadan epikaga o‘tish jarayoni kuzatiladi. U dastlab lirik asarlar yaratib, keyinchalik epik asarlarga murojaat qiladi. Bu uning tafakkurining kengayishi, ijtimoiy-siyosiy voqealarni chuqurroq idrok etishi bilan bog‘liq.
- Asarlarning tugallanmay qolish sabablari: Oybekning ba’zi asarlari, xususan, “Mahmud Torobiy” mavzusidagi pyesalari tugallanmay qolgan. Buning sababi, adibning o‘z zamonasidagi ijtimoiy-siyosiy ziddiyatlarni to‘liq hal qila olmagani, o‘zining dunyoqarashidagi ichki kurashlar bilan bog‘liq.