Folklor anʼanalari asosida bola shaxsini rivojlantirishning pedagogik-psixologik xususiyatlari

Ushbu doktorlik dissertatsiyasi avtoreferati umumiy ta'lim tizimida maktabgacha yoshdagi bolalarni folklor an'analari asosida tarbiyalashning pedagogik-psixologik xususiyatlarini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda bola shaxsini rivojlantirishda folklorning roli, uning bolaning hissiy va kognitiv rivojlanishiga ta'siri, shuningdek, ota-onalar va tarbiyachilar bilan ish olib borish bo'yicha tavsiyalar berilgan. Tadqiqot natijalari bola shaxsini shakllantirishda folklor an'analarining muhim o'rni borligini ko'rsatadi.

Asosiy mavzular

Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Jahon ta'lim tizimida maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbiyalash, aqliy imkoniyatlarini kengaytirish, sog'lom va har tomonlama yetuk voyaga yetkazish, ularni ijtimoiy-hissiy rivojlantirish mexanizmlari tatbiq etilmoqda. Maktabgacha ta'limda bolalarning ijtimoiylashuv ko'nikmalarini, ularning ijodkorligi, tasavvur darajasi, hissiy bilish imkoniyatlarini kengaytirishga alohida e'tibor qaratilmoqda.
Muammoning o'rganilganlik darajasi: Respublikamiz ta'lim tizimida maktabgacha ta'lim yoshidagi bolalarda munosabatlar tizimini rivojlanish, maktabgacha ta'lim muassasalarida multimedia texnologiyalaridan foydalanishning ilmiy-metodik asoslari, katta maktabgacha yoshdagi bolalarda mehnatsevarlikni tarbiyalash masalalari bo'yicha tadqiqotlar amalga oshirilgan.
Tadqiqotning maqsadi va vazifalari: Maqsadi: folklor an'analari asosida bola shaxsini rivojlantirishning pedagogik-psixologik xususiyatlarini aniqlash va tavsiyalar ishlab chiqish. Vazifalari: bolalarda oʻz-oʻziga bahosini shakllanishiga folklorning ta'sirini ochib berish, hissiy sohasiga korreksion taʼsir etish va tasavvurlarni rivojlantirish, shaxslilik sifatlarini rivojlantirishning tuzilmaviy-funksional tizimini takomillashtirish, ijodkorligini oshirishda folklor yoʻnalishini ochib beruvchi psixokorreksion model ishlab chiqish.
Tadqiqotning obyekti va predmeti: Obyekti: Buxoro, Navoiy va Qarshi shaharlaridagi maktabgacha ta'lim tashkilotlarida tarbiyalanayotgan bolalar va ularning ota-onalari. Predmeti: folklor an'analari asosida bola shaxsini rivojlantirishning pedagogik-psixologik xususiyatlari.
Tadqiqotning usullari va ilmiy yangiligi: Usullari: suhbat, kuzatuv, T.D.Martsinkovskaya, M.A.Panfilova, G.Xomentauskas metodikalari, matematik-statistik metodlar. Ilmiy yangiligi: folklor an'analarining bola shaxsiga differentsial ta'sirini, hissiy sohasiga korreksion-adaptiv ta'sir etishini, shaxslilik sifatlarini rivojlantirishning tuzilmaviy-funksional tizimini takomillashtirishni va ijodkorlikni rivojlantirish modelini asoslashdan iborat.
Tadqiqotning amaliy natijalari: Maktabgacha ta'lim tashkilotlarida bola shaxsini rivojlantirish jarayoniga oid ilmiy xulosalar va maktabgacha ta'limni rivojlanish psixologiyasi yo'nalishlaridagi ishlarda manba sifatida foydalanish mumkinligi va amaliy mashg'ulotlar, malaka oshirish kurslari mazmunini boyitishga xizmat qilishi belgilandi.
Xulosa: Maktabgacha yoshdagi bolalar shaxsini rivojlantirishda folklor an'analaridan foydalanishga oid ilmiy manbalar mavjud, biroq ushbu muammoni tadqiq etish ko'lami hali yetarli emas. Bolalarda yuqori darajadagi beqarorlik va o'z-o'ziga past baho berish o'rtasida bog'liqlik mavjud. Ota-onalar va bolalar munosabatlarida muammolar aniqlandi. Shuningdek, bolalar va ota-onalarning ijodiy salohiyatini rivojlantirishda oilaviy muhitning ahamiyati ko'rsatib o'tilgan.