KOMPYUTЕRDA MA'LUMOTLARNI TASHKIL ETISH VA SAQLASH
Ushbu matnda kompyuterda ma'lumotlarni tashkil etish va saqlash masalalari muhokama qilinadi. Ma'lumotlarning tuzilishi (bitdan mantikiy diskgacha), o'lchov birliklari (bayt, Kbayt, Mbayt, Gbayt), fayllar, kataloglar va disklar (egiluvchan, qattiq, mantikiy) haqida ma'lumot beriladi. Fayllarning turlari, nomlanishi, kengaytmalari va kataloglar bilan ishlash usullari tushuntiriladi.
Asosiy mavzular
- Ma'lumotlarning tashkil etilishi: Bitlar, baytlar, fayllar, kataloglar va mantikiy disklar o'rtasidagi bog'liqlik va ierarxiya ko'rsatilgan. Bit eng kichik birlik bo'lib, 0 yoki 1 qiymatni ifodalaydi. Bayt 8 bitdan iborat bo'lib, kompyuter ishlashining asosiy birligi hisoblanadi. Fayllar baytlar to'plami bo'lib, ma'lumotlarni saqlash uchun ishlatiladi. Kataloglar fayllarni tartibga solishga yordam beradi.
- Ma'lumot o'lchov birliklari: Bayt, kilobayt (KB), megabayt (MB), gigabayt (GB) kabi o'lchov birliklari va ularning o'zaro munosabatlari keltirilgan (1 KB = 1024 bayt, 1 MB = 1024 KB va hokazo). Bir baytda 256 xil qiymatni (0 dan 255 gacha) saqlash mumkinligi ta'kidlangan.
- Fayllar: Fayllar tushunchasi, ularning turlari (matnli va matnli bo'lmagan), nomlanishi (nom va kengaytma) va kengaytmalarning ahamiyati (fayl turini aniqlash) haqida ma'lumot berilgan. Fayl nomi ikki qismdan iborat: bevosita ism va kengaytma. Kengaytma faylning kelib chiqishi, nimaga mo'ljallanganligi va biror guruhga tegishliligini bildiradi.
- Disklar: Egiluvchan (disket) va qattiq (vinchester) disklar, mantikiy disklar tushunchasi, disk yurituvchilarning nomlanishi (A, B, C va hokazo) va mantikiy disklarga bo'linish sabablari tushuntirilgan. Hozirgi zamonaviy kompyuterlarda mantikiy disklarning xotirasiga qo'yilgan chegara olib tashlanganligi va faqat bitta mantikiy diskka ega ekanligi aytilgan.
- Kataloglar: Kataloglar (direktoriyalar) fayllarni guruhlash va tartibga solish uchun ishlatilishi, kataloglarning tuzilishi (katalog osti, papkalar) va ularning nomlanishi haqida ma'lumot berilgan. Kataloglar fayllarning to'liq ro'yxati bo'lib, uzak katalogning mundarijasi deyiladi.