Osiyoda falsafiy tafakkur rivoji
Ushbu uslubiy qo'llanma Markaziy Osiyo falsafasining jahon falsafiy tafakkuri rivojidagi o'rni, uning qadimgi, o'rta asrlar va keyingi davrlardagi asosiy yo'nalishlari, falsafiy maktablari va vakillari, shuningdek, Markaziy Osiyo mutafakkirlarining tabiiy-ilmiy va ijtimoiy-falsafiy qarashlari hamda tasavvuf ta'limotining mohiyatini ochib beradi. Unda, shuningdek, Zardushtiylik, Buddaviylik, Islom falsafasi, Kalom va Tasavvuf kabi yo'nalishlar, ularning asosiy g'oyalari va vakillari haqida batafsil ma'lumotlar berilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan dastur asosida tayyorlangan uslubiy qo'llanmaning maqsadi va vazifalari, Markaziy Osiyo falsafasi va uning jahon madaniyatidagi o'rni haqida umumiy ma'lumot beriladi.
- Markaziy Osiyo falsafasi va uning jahon madaniyatidagi o'rni: Markaziy Osiyo falsafasining jahon falsafiy tafakkuri rivojidagi o'rni, uning o'ziga xos jihatlari va umuminsoniy madaniyatga qo'shgan hissasi tahlil qilinadi.
- Markaziy Osiyodagi eng qadimgi falsafiy qarashlar: Markaziy Osiyoda eng qadimgi davrda shakllangan falsafiy qarashlar, ularning ijtimoiy-tarixiy, ma'naviy-madaniy asoslari, Zardushtiylik ta'limotining vujudga kelishi va uning mohiyati tushuntiriladi.
- Ilk o'rta asrlar falsafasining mohiyati va hususiyatlari: Ilk o'rta asrlarda Markaziy Osiyo falsafasining shakllanishi, uning islom dini bilan bog'liqligi, xususiyatlari va bu davr mutafakkirlarining ilmiy-falsafiy qarashlari bayon qilinadi.
- Islom va Kalom falsafasi. Diniy bag'rikenglik: Moturudiy, Buxoriy, at Termiziy, Marg'inoniy: Islom falsafasi, Kalom ilmining rivojlanishi, diniy bag'rikenglik g'oyalari, Moturidiya, Buxoriy, Termiziy, Marg'inoniy kabi allomalarning falsafiy qarashlari va asarlari tahlil qilinadi.
- Tasavvuf tushunchasi, mohiyati va tariqatlari: Tasavvuf falsafiy oqimining mohiyati, uning tushunchalari, asosiy tariqatlari va mashhur vakillari, ularning ijodi haqida ma'lumot beriladi.
- O'rta asr mutafakkirlarining tabiiy-ilmiy va ijtimoiy-falsafiy qarashlari: O'rta asrlarda Markaziy Osiyo mutafakkirlarining tabiiy-ilmiy va ijtimoiy-falsafiy qarashlari, jumladan Muhammad al-Xorazmiy, Ahmad al-Fargoniy, Abu Nasr Forobiy, Abu Rayhon Beruniy, Ibn Sino kabi allomalarning ilmiy-falsafiy meroslari o'rganiladi.
- Temur va temuriylar davri falsafasi: Temur va temuriylar davridagi falsafa, uning ijtimoiy-madaniy asoslari, Amir Temurning falsafiy qarashlari va temuriylar davri ilm-fani, madaniyati rivojining o'rni tahlil qilinadi.
- Testlar bilan ishlash: Mavzu yuzasidan olingan bilimlarini tekshirish uchun testlar taqdim etiladi.
- Mustaqil ish uchun mavzular: Talabalarning mustaqil ishlarini tashkil etish uchun mavzular taklif etiladi.
- Tavsiya etiladigan adabiyotlar: Mavzuni chuqurroq o'rganish uchun tavsiya etiladigan adabiyotlar ro'yxati keltiriladi.