Boshlang`ich sinf o`quvchilariga uslubiy bo`yoqdor so`zlarni o`rgatish metodikasi
Ushbu bitiruv malakaviy ishi 2-sinf o'qish darsliklarida uslubiy bo'yoqdor so'zlar bilan ishlashning ma'naviy-axloqiy ahamiyatiga bag'ishlangan. Ishda ta'lim jarayonida o'quvchining mavzuni tinglash, anglash, erkin va mustaqil fikrlash ko'nikmalarini shakllantirishga e'tibor qaratilgan. Shuningdek, yoshlarning axloqiy-ma'naviy tarbiyasi, ularga sharqona muloqot odobi, milliy an'analarga hurmat, ona-Vatanga muhabbat tuyg'ularini singdirish masalalari ko'rilgan. Bitiruv malakaviy ishida Boshlang'ich ta'lim metodikasi kafedrasi talabalari Boshlangʻich sinf o`quvchilariga uslubiy bo`yoqdor so`zlarni o`rgatish metodikasi (2-SINF MISOLIDA)”ni tahlil qilishga e'tibor qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Ilmiy-ommabop matnlarni o’qitishda uslubiy bo’yoqdor so’zlar bilan ishlash: Ushbu mavzuda o‘quvchilarni tabiat, kishilar mehnati va ijtimoiy hayoti haqida bilim berish, kitob bilan mustaqil ishlashga o‘rgatish kabi masalalar ko'riladi. Ilmiy prozada real muhit faktlarini kuzatish natijasining mantiqiy umumlashmalari hisoblangan aniq tushunchalar aks ettiriladi.
- Nasriy asarlarni o'qitishda uslubiy buyoqdor so'zlar bilan ishlash yo'llari: Ushbu mavzuda asarlarning syujeti, kompozision tuzilishi va adabiy qahramonlar tizimi bo'yicha reja asosida o'rganish, badiiy matnning poetik xususiyatlari, tahlilning ifodali, adabiy, sharhli yoki ijodiy o'qish kabi jihatlar ko'riladi.
- She'riy asarlarni o'tishda uslubiy bo'yoqdor so'zlar bilan ishlash metodikasi: Ushbu mavzuda lirik she'rlarni oʻqish orqali vatanparvarlik xislatlarini o'stirish, malakalarni oshirish va uslubiy bo'yoqdor soʻzlar ustida ishlash masalalari ko'riladi.
- Belgini kuchaytirish semasining qo’shilishi: Ushbu mavzuda emotsional birliklarga turli vositalar yordamida kuchaytirish ma'nolari qo'shilishi, -gina (-kina, -qina) affiksi, belgining kuchliligini ifoda etuvchi va ijobiy yoki salbiy ma'noli belgi bildiruvchi sifat so'zlar orqali belgini kuchaytirish masalalari ko'riladi.
- Neytral va emotsional leksik birliklar paradigmasi: Ushbu mavzuda so’zlar kontekstda kelganda ularning yanada ko'p funksiya bajarishi va ayrim o'rinlarda neytral boʻlgan so'zlar ham nutqda ekspressiv bo'yoqqa ega boʻlib qolishi masalalari ko'riladi.
- So’zga uslubiy bo’yoqdorlikning qo’shilishi: Ushbu mavzuda o’zbek tili lug'at tarkibidagi ba'zi soʻzlar soʻzlovchining turli emotsional-ekspressiv munosabatini ifodalashi, emotsional-ekspressiv bo'yoqsiz so'zlarda leksik ma'nodan tashqari, so'zlovchining turli munosabatini ifodalovchi qoʻshimcha ottenka boʻlmasligi masalalari ko'riladi.
- Uslubiy betaraf so’zlarning o’ziga xos xususiyati: Ushbu mavzuda barcha nutq uslublarida birdek qoʻllanaveradigan so'zlar stillararo leksik qatlamni tashkil etishi, stillararo leksika borliq hodisalarining asl nomini anglatishi, neytral leksika umumleksikaning asosini tashkil etishi va shuning uchun ham barcha muhim hayotiy tushunchalari neytral leksika orqali ifodalanishi kabi masalalar ko'riladi.