Elektr yoritish

Ushbu kitob O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi Namangan muhandislik-qurilish instituti tomonidan tayyorlangan «Elektr yoritish» fanidan o‘quv uslubiy majmuasidir. Majmua «Energiya tejamkorligi va MEM» kafedrasi tomonidan tayyorlangan bo‘lib, unda elektr yoritish fanini o‘rganish uchun zarur bo‘lgan barcha nazariy va amaliy ma’lumotlar jamlangan. Kitobda yoritish qurilmalarining turlari, tuzilishi, ishlash printsipi, asosiy qonunlari, elektr energiyasini tejash va uni isrofini kamaytirish kabi mavzular chuqur o‘rganilgan.

Asosiy mavzular

Kirish. Yorug‘lik texnikasining asosiy qonunlari: Ushbu mavzu yoritish qurilmalarining roli, elektr energiyasi va uning iste’molchilari, yorug‘lik manbalari, yoritish asboblari, yoritish elektr uskunalarini loyihalash asoslari, shuningdek, sanoat, shahar va qishloq xo‘jaligining elektr ta’minoti tizimining bir bo‘lagi sifatida o‘qitishga bag‘ishlangan.
Yorug‘lik energiyasi, ularning iste’molchilari va xarakteristikalari: Mavzu nurlanish energiyasi, uning optik sohasi, nur energiyasi iste’molchilari va ularning xarakteristikalari, yorug‘likni o‘lchash usullari, nurlanish spektrining optik sohasi kabi mavzularni o‘z ichiga oladi.
Yorug‘lik taqsimlanishini xarakterlovchi kattaliklar: Ushbu mavzu yorug‘lik oqimi, yorug‘lik kuchi, yorug‘lik taqsimlanishi kabi kattaliklarni o‘rganishga bag‘ishlangan.
Yoritish turlari va tizimlari: Mavzu umumiy, mahalliy, aralash, ishchi va avariya yoritish turlari va tizimlarini o‘rganadi.
Elektr yoritish qoidalari va me’yorlari: Ushbu mavzu elektr yoritishning gigienik normalari va qoidalarini o‘rganishga qaratilgan.
Issiqlikdan nurlanish manbalari: Mavzu issiqlikdan nurlanish qonunlari, Plank ifodasi, Vina-Golitsning siljish qonuni va Stefan-Bol’tsman qonunini o‘rganadi.
Past bosimli lyuminetsent gazrazryad chiroqlar: Ushbu mavzu gaz razryadli chiroqlar, ularning ishlash printsipi, tuzilishi va qo‘llanilish sohalarini o‘rganadi.
Yuqori bosimli lyuminetsent gazrazryad chiroqlar: Mavzu yuqori bosimli lyuminetsent chiroqlarning tuzilishi, afzalliklari va kamchiliklarini, shuningdek, ularning qo‘llanilish sohalarini o‘rganadi.
LED chiroqlari, ularning turlari va xarakteristikalari: Ushbu mavzu LED texnologiyasi, uning turlari, xarakteristikalari, afzallik va kamchiliklarini o‘rganishga bag‘ishlangan.
Yoritish qurilmalari va nurlatgichlar: Mavzu yoritish qurilmalarining tasniflari, ularning asosiy tavsiflari, shuningdek, qishloq va suv xo‘jaligida qo‘llaniladigan nurlatgichlarni o‘rganadi.
Elektr yoritish qurilmalarini tanlash va yoritish normalari: Ushbu mavzu elektr yoritish qurilmalarini tanlash, yoritish normalari va magistral tizimlari bo‘yicha ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi.
Shahar va qishloqlarni tashqi yoritish uskunalarini ishlatish bo‘yicha yo‘riqnomalar: Mavzu shaharlar va qishloqlarni tashqi yoritish uskunalarini ishlatish bo‘yicha yo‘riqnomalar va shaharsozlik normalari hamda qoidalarini o‘rganishga bag‘ishlangan.
Elektr yoritish qurilmalarini hisoblash: Ushbu mavzu elektr yoritish qurilmalarini hisoblash usullari va o‘rnatilgan yoritish quvvatini hisoblashni o‘rganadi.
Elektr yoritgichlardan oqilona foydalanish va elektr energiya isrofini kamaytirish: Mavzu energiya tejamkorligi, energiya sarflashning normativlari va elektr energiyasidan oqilona foydalanish usullarini o‘rganishga qaratilgan.
Yorug‘lik manbalari va ularning turlari: Ushbu mavzu yorug‘lik manbalari, ularning turlari va asosiy xarakteristikalarini o‘rganadi.
Elektr yoritish qurilmalarini jixozlari: Mavzu elektr yoritish qurilmalarining jixozlari va ularning vazifalarini o‘rganishga bag‘ishlangan.
Elektr yoritish qurilmalarining yoritgichlari: Ushbu mavzu elektr yoritish qurilmalarining yoritgichlari va ularning turlarini o‘rganadi.
Elektr yoritish qurilmalarining sxemalari: Mavzu elektr yoritish qurilmalarining turli sxemalarini o‘rganadi.
Cho‘g‘lanma chiroqlarni ulanish sxemalari: Ushbu mavzu cho‘g‘lanma chiroqlarning ulanish sxemalarini o‘rganishga bag‘ishlangan.
Elektr yoritish qurilmalarining magistral sxemasi: Mavzu elektr yoritish qurilmalarining magistral sxemalarini va ularning turlarini o‘rganadi.
Elektr yoritish qurilmalariga texnik xizmat ko‘rsatish: Ushbu mavzu elektr yoritish qurilmalariga texnik xizmat ko‘rsatish qoidalarini o‘rganadi.
Elektr yoritish qurilmalarini ta’mirlash: Mavzu elektr yoritish qurilmalarini ta’mirlash usullarini o‘rganadi.
Hisoblash uchun kerakli ma’lumotlar to‘plash: Ushbu mavzu hisoblash uchun kerakli ma’lumotlarni to‘plashni o‘rganadi.
Yoritish qurilmalarining turi va sonini aniqlash: Mavzu yoritish qurilmalarining turi va sonini aniqlashni o‘rganadi.
Yoritish qurilmalarini quvvatini aniqlash: Ushbu mavzu yoritish qurilmalarining quvvatini aniqlashni o‘rganadi.
Kuchlanish yo‘qotilishini aniqlash: Mavzu kuchlanish yo‘qotilishini aniqlashni o‘rganadi.
Yoritish qurilmalari uchun o‘tkazgich tanlash: Ushbu mavzu yoritish qurilmalari uchun o‘tkazgich tanlashni o‘rganadi.
Yoritish qurilmalari uchun ximoya asbob–uskunalarini tanlash: Mavzu yoritish qurilmalari uchun ximoya asbob–uskunalarini tanlashni o‘rganadi.
Lyuminestsent chiroqlarni tekshirilish usullari: Ushbu mavzu lyuminestsent chiroqlarni tekshirish usullarini o‘rganadi.
Svetodiodli yoritgichlarning ulanish sxemasi va texnik xarakteristikalarini o‘rganish: Mavzu svetodiodli yoritgichlarning ulanish sxemalari va texnik xarakteristikalarini o‘rganadi.
Lyuminestsent chiroqlarni ishga tushirishni rostlovchi uskunalar (PRA) ni tekshirishni o‘rganish: Ushbu mavzu lyuminestsent chiroqlarni ishga tushirishni rostlovchi uskunalar (PRA) ni tekshirishni o‘rganadi.
Lyuminestsent lampalarni ulanish usullari: Mavzu lyuminestsent lampalarni ulanish usullarini o‘rganadi.
Lyuminestsent lampalarni montaj qilish: Ushbu mavzu lyuminestsent lampalarni montaj qilishni o‘rganadi.
Atrof muhit sharoitlariga qarab yoritkicharni tanlash: Mavzu atrof muhit sharoitlariga qarab yoritkicharni tanlashni o‘rganadi.
Yoritish manbaini va umumiy o‘rnatilgan quvvatni aniqlash: Ushbu mavzu yoritish manbaini va umumiy o‘rnatilgan quvvatni aniqlashni o‘rganadi.
Ikki elektrodli lampalar: Mavzu ikki elektrodli lampalarni o‘rganadi.
Kombinatsiyalangan yoritish tizimi: Ushbu mavzu kombinatsiyalangan yoritish tizimini o‘rganadi.
Radial tizimi bo‘yicha yoritish: Mavzu radial tizimi bo‘yicha yoritishni o‘rganadi.
Svetodiodli lampalarni ulash usullari: Ushbu mavzu svetodiodli lampalarni ulash usullarini o‘rganadi.
Elektr lampalarning yaratilishi: Mavzu elektr lampalarining yaratilishini o‘rganadi.
Elektr yoritish shchitiga texnik hizmat ko‘rsatish: Ushbu mavzu elektr yoritish shchitiga texnik hizmat ko‘rsatishni o‘rganadi.
To‘rt elektrodli lampalar: Mavzu to‘rt elektrodli lampalarni o‘rganadi.
To‘rt elektrodli lampani tarmoqqa ulash sxemalarini o‘rganish: Ushbu mavzu to‘rt elektrodli lampani tarmoqqa ulash sxemalarini o‘rganadi.
Stroboskopik effekt: Mavzu stroboskopik effektni o‘rganadi.