Учебно-методический комплекс по предмету химия
Ushbu kitob O'zbekistondagi Oliy ta'lim muassasalari uchun kimyo fanidan o'quv-metodik kompleksni taqdim etadi. Unda kimyo fanining asosiy tushunchalari, atom va molekulalar haqidagi ta'limotlar, kimyoviy reaksiya qonunlari, metallar, ular birikmalari, suvning xossalari, elektrolitik dissotsiatsiya, kislota-ishqor reaksiyalari, korroziya, elektrokimyoviy jarayonlar hamda organik kimyo mavzulari chuqur o'rganilgan. Kitobda nazariy ma'lumotlar bilan bir qatorda, amaliy mashg'ulotlar uchun ham keng qamrovli materiallar keltirilgan. Kimyo fanining nazariy va amaliy jihatlarini o'zlashtirishda talabalarga qo'llanma sifatida xizmat qiladi. O'quv-metodik kompleks kimyo fanining asosiy qonun-qoidalari, reaksiyalari, hamda moddalarning tuzilishi va xossalari haqidagi bilimlarni tizimli ravishda o'rganishga yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Modda va uning tuzilishi: Modda tushunchasi, uning fizikaviy va kimyoviy xossalari, agregat holatlari, atom va molekulalar haqidagi ta'limotlar, kimyoviy elementlar, izotoplar, atomning tuzilishi, elektron konfiguratsiyasi, Mendeleev davriy sistemasi va uning qonuniyatlari.
- Kimyoviy reaksiya qonunlari: Kimyoviy reaksiya turlari, massaning saqlanish qonuni, moddalar tarkibining doimiylik qonuni, nisbiy ko'paytma nisbati qonuni, gazlarning hajmiy nisbatlari qonuni, ekvivalentlar qonuni, Avogadro qonuni, mass-spektrometriya, kimyoviy formulasining tuzilishi va valentligi.
- Moddalar klassifikatsiyasi: Oddiy va murakkab moddalar. Oksidlar, ularning xossalari va olinishi. Ishqorlar, ularning xossalari va olinishi. Kislotalar, ularning xossalari va olinishi. Tuzlar, ularning turlari va xossalari. Metallar va ularning tabiatda topilishi, xossalari, olinish usullari.
- Erish va kimyoviy reaksiya muvozanati: Erish jarayoni, erishning turlari, eruvchanlik, eritmalar konsentratsiyasi. Kimyoviy muvozanat, unga ta'sir etuvchi omillar, Le-Shatelier prinsipi.
- Elektrokimyoviy jarayonlar: Elektroliz, uning qonunlari, eritmalarni va eritmalarni elektrolizi. Metallarning korroziyasi va uni oldini olish usullari. Metallarning faollik qatori. Elektrod potensiali, Nernst tenglamasi. Gal'vanik elementlar.
- Organik kimyo asoslari: Organik birikmalarning tuzilishi va nomlanishi, uglevodorodlar, ularning xossalari va olinishi. Funksional guruhlar va ularning organik birikmalar xossalariga ta'siri. Polimerlar, ularning tuzilishi va olinishi.
- Suv va uning xossalari: Suvning tuzilishi, agregat holatlari, fizikaviy va kimyoviy xossalari. Suvning tabiatdagi o'rni va ahamiyati. Suvning elektrokimyoviy xossalari.