Aлкалоидлар тузилишини ўрганишда масс-спектрометрия усулининг қўлланилиши ва аҳамияти

Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi Xalq taʼlimi vazirligi Qoʻqon davlat pedagogika institutida tayyorlangan boʻlib, unda talaba Valiев Neʼmatjon Valijon oʻgʻlining "Alkaloidlar tuzilishini oʻrganishda mass-spektrometriya usulining qoʻllanilishi va ahamiyati" mavzusidagi magistrlik dissertatsiyasi keltirilgan. Dissertatsiyada alkaloidlarning tuzilishini oʻrganishda mass-spektrometriya usulining roli va ahamiyati, Arundo donax L. oʻsimligidan olingan alkaloidlar va ularning mass-spektrometrik xususiyatlari, shuningdek, olingan natijalar tahlili va amaliy ahamiyati yoritilgan. Tadqiqotda спиропиперидин guruhiga kiruvchi фенилнитрабирин va сибиринин alkaloidlarining mass-spektlari asosida kimyoviy tuzilishi taklif etilgan. Ish yakunida olingan natijalarni oʻquv jarayonida qoʻllash boʻyicha tavsiyalar ishlab chiqilgan.

Asosiy mavzular

• Mass-spektrometriya usulining nazariy asoslari: Ushbu mavzuda mass-spektrometriya usulining mohiyati, organik birikmalarni tahlil qilishdagi oʻrni, mass-spektrometrlarning tuzilishi va ishlash prinsiplari, usulning afzalliklari va kamchiliklari batafsil bayon etilgan.
• Arundo donax L. alkaloidlarining mass-spektrometriyasi: Ushbu mavzuda Arundo donax L. oʻsimligidan ajratib olingan monomеr va dimеr alkaloidlar, ularning mass-spektrometrik xususiyatlari, fragmеntlanish yoʻllari va elеmеnt tarkibi kеltirilgan. Dонаксин, донаксаридин, донаксанин va boshqa alkaloidlar misolida mass-spektrometrik tahlilning imkoniyatlari koʻrsatilgan.
• Olingan natijalar tahlili: Ushbu mavzuda tadqiqot davomida olingan natijalar, xususan, spiropiperidin alkaloidlarining (fenilnitrabirin va sibirinin) mass-spektrometrik fragmеntlanishi batafsil tahlil qilingan. Fenilnitrabirinning yangi kimyoviy tuzilishi taklif etilgan va tadqiqot natijalarining amaliy ahamiyati asoslangan.
• Tajriba qismi: Ushbu boʻlimda фенилнитрабирин va нитрабирин alkaloidlarining mass-spektrometrik chizmalari bilan ishlash usullari, spektrometrik parametrlari va olingan natijalarni interpretatsiya qilish boʻyicha maʼlumotlar kiritilgan. Tadqiqot metodikasi va spektrometrik ma’lumotlarni tahlil qilish yondashuvlari bayon etilgan.