Metall konstruktsiyalari

Ushbu o’quv-uslubiy qo’llanma «Qurilish konstruktsiyalarini hisoblash va loyihalash asoslari» hamda «Temirbeton konstruktsiyalar» mavzularini o’z ichiga oladi. Unda qurilish konstruksiyalarining asosiy turlari, ularning xossalari, hisoblash usullari hamda ularning konstruktsiyalash asoslari batafsil yoritilgan. Xususan, temirbeton, metall, tosh-g’isht, yog’och konstruktsiyalar, shuningdek, armatura va ularning mexanik xossalari, yuklar va ta’sirlar, deformatsiyalar, mustahkamlik hisoblari va konstruktsiyalash usullari haqida atroflicha ma’lumot berilgan. Kitob davlat ta’lim standartlari asosida tayyorlangan bo’lib, talabalarga nazariy bilim berish bilan birga amaliy ko’nikmalar hosil qilishga ham yordam beradi.

Asosiy mavzular

1-mavzu. Qurilish konstruktsiyalari to’g’risida umumiy ma’lumotlar: 1.1. Qurilish konstruktsiyalarining turlari, 1.2. Qurilish konstruktsiyalarining asosiy xususiyatlari, 1.3. Qurilish konstruktsiyalariga qo’yiladigan asosiy talablar.
2-mavzu. Qurilish konstruktsiyalari, bino va inshootlarni loyihalash asoslari: 2.1.Loyihalash me’yorlari, 2.2.Tiplashtirish, standartlash va bir xil modul sistemasi, 2.3.Yuklama va ta’sirlar, 2.4.Qurilish konstruktsiyalarni hisoblash va loyihalashda erishilgan yutuqlar hamda kelajakdagi rivojlanish istiqbollari.
3-mavzu. Metall konstruktsiyalarida qo’llaniladigan materiallarning asosiy xususiyatlari: 3.1.Po’latlar, 3.2. Alyuminiy qotishmalar, 3.3. Zararli aralashmalar.
4-mavzu. Po’latning statik yuk ostida ishlashi va chegaraviy holatlar bo’yicha hisoblash: 4.1. Po’latning statik yuk ostida ishlashi, 4.2.Po’latning mexanik xossalariga haroratning ta’siri, 4.3.Kuchlanishlar to’planganda po’latning ishlashi, 4.4. Metall konstruktsiyalarni chegaraviy holatlar bo’yicha hisoblash.
5-mavzu. Po’lat sortamenti. Metall konstruktsiyalar birikmalari.: 5.1.Metallarning sortamentlari, 5.2.Payvand birikmalar, 5.3.Boltli va parchin mixli birikmalar.
6-mavzu. Po’lat to’sinlar va to’sinli konstruktsiyalar: 6.1. Po’lat to’sinlar va to’sinli konstruktsiyalar xaqida tushuncha, 6.2.To’sinlarning turlari, 6.3. To’sinli konstruktsiyalarning komponovkasi, 6.4.To’sinlar to’rida po’lat to’shama.
7-mavzu.Metall ustun va fermalar: 7.1.Markaziy siqilgan yaxlit ustunlar, 7.2.Markaziy siqilgan panjarali ustunlar, 7.3.Nomarkaziy siqilgan ustunlar.
8-mavzu. Betonning asosiy fizik-mexanik xossalari: 8.1. Betonning mustahkamligi klasslari, 8.2. Betonning hisobiy qarshiliklari, 8.3. Beton deformatsiyasi.
9-mavzu. Armatura va armaturali mahsulotlar: 9.1.Armatura va uning xossalari va qo’llanishi, 9.2.Armatura po’latining mexanik xossalari, 9.3. Armatura klassifikatsiyasi, 9.4.Armaturaning konstruktsiyada qo’llanishi, 9.5. Armatura buyumlari. Payvandlangan armatura mahsulotlari, 9.6.Sim armatura mahsulotlari.
10-mavzu. Temirbetonning xossalari: 10.1.Temirbetonning xossalari, 10.2.Temir-beton, uning ishlab-chiqarish usullari, 10.3.Armatura bilan betonning bog’lanishi, 10.4.Armaturaning betonga ankerlanishi.
11-mavzu. Temirbeton qarshiligi nazariyasi asoslari: 11.1.Temirbeton qarshiligi nazariyasida tajribaning ahamiyati, 11.2.Konstruktsiyalar mustahkamligini ruxsat etilgan kuchlanishlar va buzuvchi zo’riqishlar usullarida hisoblash, 11.3.CHegaraviy holatlar bo’yicha hisoblash, 11.4.Darzbardoshlik kategoriyalari, 11.5.Armatura va betonda oldindan hosil bo’lgan kuchlanishlar.
12-mavzu. Oldindan zo’riqtirilgan temirbeton: 12.1.Oldindan zo’riqtirilgan temirbeton konstruktsiyalari, 12.2.Oldindan zo’riqtirilgan temirbeton elementlarni konstruktsiyalash, 12.3.Oldindan zo’riqishning yo’qolishi, 12.4.Beton va armaturadagi kuchlanishlarni aniqlash, 12.5.Kuchlanish holati bosqichlari.
13-mavzu. Egiluvchi elementlarni konstruktivlash: 13.1.Bir oraliqli to’sinlarni konstruktivlash, 13.2.Plita va panellarni konstruktivlash.
14-mavzu. Egiluvchi elementlar mustahkamligini normal kesimlar bo’yicha hisoblash: 14.1.Egiluvchi elementlar mustahkamligini normal kesimlar bo’yicha hisoblash, 14.2.Yakka armaturali to’g’ri to’rtburchak kesimli elementlar, 14.3.To’g’ri to’rtburchakli kesimlarni jadval bo’yicha hisoblash, 14.4.To’g’ri to’rtburchak shaklidagi qo’sh armaturali kesimlarni mustahkamlikka hisoblash, 14.5.Tavr shaklli kesimlarni mustahkamlikka hisoblash, 14.6.Tavr shaklli yuzalarda neytral o’q holatini aniqlash, 14.7.Tavr qo’shtavr va qutisimon kesimli elementlar.
15-mavzu. Egiluvchi elementlar og’ma kesimlarining mustahkamligini hisoblash: 15.1.Egiluvchi elementlar og’ma kesimlarining mustahkamligini hisoblash, 15.2. Og’ma kesimlarga ko’ndalang kuchlar ta’siri, 15.3. Og’ma kesimlarga eguvchi momentlar ta’siri, 15.4.Og’ma kesimlarning momentlar bo’yicha hisobi.
16-mavzu. Siqiluvchi va cho’ziluvchi elementlarni konstruktivlash asoslari: 16.1.Siqiluvchi elementlarning konstruktiv xossalari, 16.2.Tasodifiy yelkali elementlarni hisoblash, 16.3.Ko’ndalang kesimi to’g’ri to’rtburchak bo’lgan elementlarning nomarkaziy siqilishi, 16.4.Element egilishini hisobga olish, 16.5. CHo’ziluvchi elementlarni konstruktivlash, 16.6.Markaziy cho’ziluvchi elementlarni mustahkamlikka hisoblash, 16.7.Nomarkaziy cho’ziluvchi elementlar.
17-mavzu. Temirbeton elementlarining darzbardoshligi va ko’chishi: 17.1. Umumiy ma’lumotlar, 17.2.Bo’ylama kuchlar ta’siridagi elementlar, 17.3.Egiluvchan elementlarda normal yorilishlar hisobi, 17.4.Elementlardagi og’ma yorilishlar hisobi.
18-mavzu. Temirbeton konstruktsiyalari elementlarining deformatsiyalarini hisoblash: 18.1.Temirbeton konstruktsiyalari elementlarining deformatsiyalarini hisoblash, 18.2.Yoriqsiz uchastkalarda temirbeton elementlarining egriligi, 18.3.Yoriqni uchastkalarda temirbeton elementlarining egriligi, 18.4.Temirbeton elementlarining solqiligini aniqlash.
19-mavzu.Temirbeton yopmani hisoblash va konstruktsiyalash: 19.1.Qoburg’ali yaxlit (monolit) temirbeton yopmani hisoblash va konstruktsiyalash. Qoburg’ali yopmaning tuzilishi, 19.2.Yig’ma yopmaning tuzilishi, 19.3.Yig’ma temirbeton panellarni hisoblash va konstruktsiyalash.
20-mavzu. G’isht, tosh va armog’isht konstruktsiyalar: 20.1. Tosh-g’isht konstruktsiyalar, 20.2.Tosh-g’isht konstruktsiyalar uchun ishlatiladigan materiallar, 20.3.Tosh-g’isht devorning mustahkamligi, 20.4.Tosh-g’isht devorning deformatsiyalanishi.