Mahalliy fosforit va fosfat chiqindilarini kislotali kompleks qayta ishlash texnologiyalari

Ushbu dissertatsiya ishi O'zbekistonning mahalliy fosforit va fosfat chiqindilarini kislotali kompleks qayta ishlash texnologiyalarini rivojlantirishga bag'ishlangan. Tadqiqotda fosfat xomashyolaridan ekstraksion fosfat kislotasi (EFK) olish va undan turli xil fosforli va kompleks o'g'itlar ishlab chiqarish bo'yicha yangi texnologiyalar ishlab chiqilgan. FCH (FK va MM) larni nitrat kislota va EFK bilan qayta ishlash orqali faollashtirilgan fosforli o'g'itlar (FFO') va aralash o'g'itlar (NP-, PK- va NPK-turdagi) olish jarayonlari o'rganilgan hamda ularning iqtisodiy samaradorligi asoslangan. Tadqiqot natijalari paxta va bug'doy ekinlarining hosildorligini oshirishda o'g'itlarning samaradorligini tasdiqlagan.

Asosiy mavzular

Mahalliy fosforit va fosfat chiqindilarini kislotali kompleks qayta ishlash texnologiyalari: Ushbu mavzu doirasida mahalliy fosforit va fosfat chiqindilaridan ekstraksion fosfat kislotasi (EFK) olish jarayonining optimal parametrlarini aniqlash, jumladan, sulfat kislotaning normasi va konsentratsiyasining ta'siri, fosfogipsni yuvish jarayonlarini takomillashtirish, EFKning reologik xossalarini o'rganish kabi masalalar yoritilgan.
Fosfat xomashyolaridan olingan EFKdan oddiy va kompleks o'g'itlar olish: Bu mavzu bo'yicha fosfat xomashyolaridan olingan EFKdan oddiy fosforli (o'g'itli presipitat) va kompleks (ammofos) o'g'itlar olish jarayonlari, ularning texnologik parametrlari va iqtisodiy samaradorligi o'rganilgan.
Fosfat chiqindilaridan faollashtirilgan fosforli o'g'itlar olish: Mavzu doirasida FK va MM kabi fosfat chiqindilaridan nitrat kislota va EFK yordamida faollashtirilgan fosforli o'g'itlar olish jarayonlari tadqiq etilgan, ularning kimyoviy tarkibi va iqtisodiy jihatdan samaradorligi asoslangan.
Aralash o'g'itlar olish jarayonlari: Ushbu qismda FK va MM dan olingan faollashtirilgan fosforli o'g'itlar, azotli va kaliyli birikmalar asosida NP-, PK- va NPK-turdagi aralash o'g'itlar olish jarayonlari, ularning texnologik sxemalari va iqtisodiy samaradorligi ko'rib chiqilgan.
Olingan o'g'itlarning agrokimyoviy sinovlari: Tadqiqotning yakuniy qismida olingan turli turdagi o'g'itlarning (O'P, FFO', NP, PK, NPK) paxta va bug'doy ekinlari hosildorligiga ta'siri agrokimyoviy sinovlar orqali o'rganilgan.