Qoraqalpog‘iston oykonimlarining tarixiy-lingvistik tahlili
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi Qaralqalpag'iston oykonimlarining tarixiy-lingvistik tahliliga bag'ishlangan. Tadqiqotda oykonimlarning kelib chiqishi, nomlanish sabablari, leksik-semantik, grammatik, tarixiy-etimologik va etnolingvistik jihatdan tahlil qilingan bo'lib, ularning shakllanishida ijtimoiy, madaniy omillarning ta'siri o'rganilgan. Oykonimlarning paydo bo'lishida qo'llanilgan toponimik indikatorlar, ularning funksional-semantik xususiyatlari ham atroflicha ko'rib chiqilgan. Shuningdek, oykonimlarning tuzilishi, yasalish usullari (onomastik konversiya, transonimizatsiya, kompozitsiya) tahlil qilingan. Tadqiqot natijalarida oykonimlarning milliy-madaniy komponentlar, urf-odatlar, moddiy va ma'naviy madaniyat bilan bog'liqligi ochib berilgan. Kitobda turkiy tillar, xususan, qoraqalpoq tilshunosligida oykonimlarning o'rganilishi haqida ham ma'lumotlar berilgan. Tadqiqotda aniqlangan ilmiy xulosalar va natijalar tilshunoslik, onomastika va toponimika sohalarini o'qitishda, shuningdek, kelajakdagi tadqiqotlar uchun muhim manba bo'lib xizmat qilishi ta'kidlangan.
Asosiy mavzular
- Oʻzbekiston oykonimlarining tarixiy-lingvistik tahlili: Tadqiqotning asosiy maqsadi Oʻzbekiston, xususan Qoraqalpoqiston hududidagi oykonimlarning paydo boʻlish sabablari, ularning tarixiy-lingvistik, leksik-semantik, grammatik, etimologik va etnolingvistik jihatlarini aniqlashdan iborat. Oykonimlarning shakllanishida turli ijtimoiy, madaniy omillarning ta'sirini o'rganish ham tadqiqotning muhim yo'nalishlaridan biridir.
- Toponimik indikatorlar va ularning roli: Dissertatsiyada toponimik indikatorlarning Qoraqalpoqiston oykonimlari tarkibida qoʻllanilishi, ularning funksional-semantik xususiyatlari, toponim yasashdagi roli atroflicha tahlil qilingan. Awıl, elat, jurt, qala kabi asosiy indikatorlar va ularning ma'nolari ochib berilgan.
- Oykonimlarning yasalish usullari: Qoraqalpoqiston oykonimlarining yasalish usullari, jumladan onomastik konversiya, transonimizatsiya va kompozitsiya kabi usullar tahlil qilingan. Ularning oykonimlar tarkibida qo'llanilishi misollar bilan ko'rsatib berilgan.
- Oykonimlarning semantik xususiyatlari va milliy-madaniy jihatlari: Oykonimlarning semantik mazmuni, ularning tabiat, geografiya, etnonimlar, kasblar, urf-odatlar, moddiy va ma'naviy madaniyat bilan bog'liqligi tadqiq qilingan. Oykonimlar orqali xalqning milliy-madaniy qatlamini ochib berishga harakat qilingan.