IMPACT OF VEHICLE EXHAUST ON HUMAN HEALTH
Ushbu monografiya transport vositalarining chiqindi gazlarining inson salomatligi va atrof-muhitga ta'sirini atroflicha o'rganadi. Unda yoqilg'i turlari, ularning yonishi natijasida hosil bo'ladigan zararli gazlar, havoning ifloslanishi, tuproqning ifloslanishi, oziq-ovqat mahsulotlarining ifloslanishi hamda transport vositalarining inson organizmiga ta'siri kabi muhim masalalar yoritilgan. Tadqiqot natijalari havoni tozalash va transport vositalaridan chiqadigan zararli moddalarni kamaytirish bo'yicha ilmiy asoslangan takliflarni o'z ichiga oladi. Kitobda olib borilgan kuzatuvlar va tahlillar asosida foydali ma'lumotlar va tavsiyalar berilgan.
Asosiy mavzular
- Transport vositalari yoqilg'ilari: Turli turdagi transport vositalari yonilg'ilari (benzin, dizel, suyultirilgan gaz) va ularning tarkibi, xususiyatlari hamda yonish jarayonida hosil bo'ladigan chiqindi gazlar haqida ma'lumot beradi.
- Transport vositalaridan chiqqan gazlar: Avtomobillar chiqindi gazlarining tarkibi, havoni ifloslovchi asosiy gazlar (CO, CO2, NOx, uglevodorodlar, oltingugurt birikmalari va boshqalar) va ularning tabiatga ta'siri batafsil tahlil qilinadi.
- Havoning avtomobil chiqindi gazlari bilan ifloslanishi: Havoning ifloslanishining asosiy sabablari, smog hosil bo'lishi, uning tarkibi va inson salomatligiga ta'siri, jumladan, nafas olish tizimi kasalliklari, ko'z va boshqa a'zolarga zarari haqida ma'lumot beradi.
- Tuproqning transport vositalari chiqindilari bilan ifloslanishi: Avtomobillar chiqindilari, shinalar, moylar va boshqa chiqindilarning tuproqqa ta'siri, tuproqning kimyoviy tarkibi va unumdorligiga salbiy ta'siri hamda uning oldini olish choralari haqida so'z yuritiladi.
- Oziq-ovqat mahsulotlarining transport vositalari chiqindilari bilan ifloslanishi: Yo'l yoqasidagi o'simliklar, meva va sabzavotlar, go'sht va boshqa oziq-ovqat mahsulotlarining transport vositalari chiqindilari bilan ifloslanish darajasi, ulardagi zaharli moddalar va ularning inson salomatligiga ta'siri tahlil qilinadi.
- Transport vositalarining inson organizmiga ta'siri: Avtomobil chiqindi gazlarining inson organizmiga ta'sirini, jumladan, yurak-qon tomir tizimi, nafas olish tizimi, asab tizimiga zararli ta'sirini, rak va boshqa jiddiy kasalliklarga olib kelishini atroflicha tushuntiradi. Shuningdek, transport shovqinining salomatlikka ta'siri ham ko'rib chiqiladi.