МЕХАНИЗМ ОРБИТАЛЬНОГО ДВИЖЕНИЯ И ЕГО ЭЛЛИПТИЧНОСТИ
Ushbu maqolada orbital harakat mexanizmi va uning elliptikligi ko'rib chiqiladi. Kosmologiya, ya'ni osmon jismlarining harakatlanish kuchlari bilan shug'ullanadigan fandagi harakatning sabablari tahlil qilinadi. Koinotning boshlanishi va oxiri, Buyuk portlash nazariyasi va undan keyin kengayish jarayonlari bilan bir qatorda, tabiatdagi gravitatsiya va elektromagnit kuchlar, ularning orbital harakatlarni qanday boshqarishi haqida so'z yuritiladi. Quyosh sistemasida harakatlanuvchi jismlarning quyosh energiyasi va gravitatsiya ta'sirida harakatlanishi, bu harakatlarning elliptikligiga sabab bo'ladigan quyosh-planet rezananslari tushuntiriladi. Maqolada jismning perigeliydagi va apogeydagi holatlari, harakatlanish kuchlarining o'zgarishi hamda bu holatlarning Yerning iqlim sharoitiga ta'siri haqida ham fikr yuritiladi. Shuningdek, Koinotning kengayishi va kelajakda uning qisqarish ehtimoli ham ko'rib chiqiladi.
Asosiy mavzular
- Orbital harakat mexanizmi: Orbital harakatning sabablari, ya'ni gravitatsiya va markazdan qochma kuchlarning ta'siri, harakatning energiya almashinuvi (potensial va kinetik energiya) va bu harakatlarning qanday shakllanishi tushuntiriladi.
- Orbital harakatning elliptikligi: Orbital harakatning nega aynan elliptik shaklda bo'lishi, quyosh-planet rezananslari va jismlarning markaziy jismga nisbatan qanday holatlarda yaqinlashishi yoki uzoqlashishi haqida ma'lumot beriladi.
- Koinotning kengayishi va qisqarishi: Koinotning kengayishiga sabab bo'ladigan omillar, ya'ni markazdan qochma kuchlar va Koinotning kelajakda qisqarish (kolaps) ehtimoli haqida nazariy qarashlar bayon etiladi.
- Quyosh sistemasidagi jismlarning harakati: Quyosh sistemasidagi sayyoralar va boshqa jismlarning Quyosh ta'sirida harakatlanishi, ularning orbitasi va bu harakatlarning Venera kabi qaysi jismlarda eng qadimiyligi haqida mulohazalar yuritiladi.