ОТКРЫТИЕ МЕХАНИЗМА ВРАЩЕНИЯ МЕРКУРИЯ
Ushbu maqola Merkuri planetasining o'z o'qi atrofida aylanish mexanizmlarini tadqiq etadi. Mualliflar Merkuri va Quyosh o'rtasidagi tortishish kuchi va magnit maydonlarining o'zaro ta'siri natijasida yuzaga keladigan o'ziga xos rezonansni ochib beradi. Xususan, Merkuri har 3 marta o'z o'qi atrofida aylanganda 2 marta Quyosh atrofida aylanadi. Ushbu holat planetaning perigeliy (Quyoshga eng yaqin nuqta) va apfeliy (Quyoshdan eng uzoq nuqta)dagi harakatlanish tezligining o'zgarishi bilan bog'liq. Maqolada shuningdek, Yer va Venera kabi boshqa sayyoralar bilan taqqoslashlar qilinadi va Merkurining ichki tuzilishi, magnit maydoni hamda ularning aylanishiga ta'siri haqida fikr yuritiladi. Shuningdek, Kaloris havzasining paydo bo'lishi va uning Merkurining aylanishiga ta'siri ham tilga olinadi.
Asosiy mavzular
- Merkurining orbital va o'z o'qi atrofidagi aylanish rezonansi: Maqolada Merkuri sayyorasining Quyosh atrofidagi orbital harakati va o'z o'qi atrofidagi aylanishi o'rtasidagi 2:3 nisbatidagi rezonans batafsil tahlil qilinadi. Bu rezonans Merkuri har 3 marta o'z o'qi atrofida aylanganda 2 marta Quyosh atrofida aylanadi degan ma'noni anglatadi. Ushbu holat sayyoraning perigeliy va apfeliydagi harakat tezligining o'zgarishi bilan bog'liqligi, xususan, perigeliydagi tezroq aylanishi va apfeliydagi sekinlashishi tushuntiriladi.
- Magnit maydonlarning ta'siri: Maqolada Merkuri va Quyoshning magnit maydonlarining o'zaro ta'siri sayyoraning aylanishiga qanday ta'sir ko'rsatishi haqida fikr yuritiladi. Mualliflar Merkurining magnit maydoni (dipol magnit maydoni) Quyoshning magnit maydoni bilan o'zaro ta'sirlashib, uning aylanish tezligini o'zgartirishi mumkinligini taxmin qilishadi. Yerning ham shunga o'xshash magnit maydonlar ta'sirida aylanayotganligi haqida nazariyalar keltiriladi.
- Merkurining ichki tuzilishi va zichligi: Maqolada Merkurining yuqori zichligi uning ichki tuzilishi bilan bog'liqligi ta'kidlanadi. Sayyoraning tez-tez o'zgaruvchan gravitatsion kuchlar ta'sirida qisqarib, cho'zilishi uning zichligini oshirishi mumkinligi haqida taxminlar keltiriladi. Shuningdek, Merkurining to'liq metallardan iborat bo'lishi mumkinligi haqida ham nazariyalar mavjudligi aytib o'tiladi.
- Kaloris havzasi va uning ta'siri: Maqolaning oxirida Kaloris havzasining paydo bo'lish tarixi va uning Merkurining aylanishiga ta'siri haqida qisqacha ma'lumot beriladi. Bu katta kraterning hosil bo'lishi va uning diametral qarama-qarshi tomonida hosil bo'lgan geologik o'zgarishlar sayyoraning o'z o'qi atrofida aylanishiga ta'sir ko'rsatgan bo'lishi mumkinligi aytib o'tiladi.