YUMALOQ CHUVALCHANGLAR: ASKARIDA, OSTRITSA, FILYARIYA, TRIXINELLA, EGRI (QIYSHIQ) BOSHLI GIJJA, RISHTA, QILBOSHLI GIJJA

Ushbu o'quv-uslubiy tavsiyanoma tibbiyot oliy o'quv yurtlarining tibbiy biologiya fakulteti 1-kurs talabalari uchun yumaloq chuvalchanglar, jumladan askarida, ostritsa, filyariya, trixinella, egri (qiyshiq) boshli gijja, rishta, qilboshli gijja kabi parazitlar haqida nazariy va amaliy ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Unda parazitlarning tuzilishi, hayot sikllari, yuqish yo'llari, kasalliklar qo'zg'atuvchi omillari, diagnostikasi va profilaktikasi batafsil yoritilgan. Shuningdek, uslubiy tavsiyanoma talabalarning amaliy ko'nikmalarini shakllantirishga qaratilgan bo'lib, laboratoriya mashg'ulotlari uchun ko'rsatmalar, savollar va test topshiriqlari ham mavjud.

Asosiy mavzular

YUMALOQ, CHUVALCHANGLAR (NEMATHELMINTHES): Ushbu bo'limda Nematoda sinfiga mansub yumaloq chuvalchanglar, ularning umumiy tavsifi, tasnifi, tuzilishi, tashqi va ichki organlari, jinsiy tizimi, ko'payishi, rivojlanishi va odamda uchraydigan turlari haqida ma'lumot beriladi. Xususan, askarida, ostritsa, trixinella, filyariya, egri boshli gijja, rishta, qilboshli gijja kabi parazitlarning morfologiyasi, hayot sikli, yuqish yo'llari, keltirib chiqaradigan kasalliklari, diagnostikasi va profilaktikasi batafsil bayon etilgan.
Odam askaridasi: Odam askaridasi (Ascarislumbricoides) ning morfologik tuzilishi, jinsiy dimorfizmi, tanasi, oldingi va orqa uchlari, jinsiy teshigi, anal teshigi, teri-mushak xaltasi, gipoderma, mushak hujayralari, hazm, ayiruv, nerv tizimlari, ko'payishi, rivojlanish sikli, odamga yuqishi, keltirib chiqaradigan kasallik (askaridoz)ning belgilari, diagnostikasi va profilaktikasi haqida ma'lumot berilgan.
OSTRITSA (Enterobiusvermicularis): Ostritsaning morfologik tuzilishi, erkagi va urg'ochisi, tanasi, jinsiy tizimi, rivojlanish sikli, odamda parazitlik qilishi, keltirib chiqaradigan kasallik (enterobioz)ning belgilari, diagnostikasi va profilaktikasi haqida ma'lumot berilgan. Ayniqsa, bolalarda ko'p uchraydigan ushbu parazitning yuqish va davolash usullari yoritilgan.
Qil boshli gijja (Trichocephalustrichiurus): Qilboshli gijjaning morfologik tuzilishi, urg'ochisi va erkagining farqlari, tanasining tuzilishi, qizilo'ngachi, joylashishi va rivojlanish sikli haqida ma'lumot berilgan. Bu parazitning odamda trixotsefalez kasalligini qo'zg'atishi, diagnostikasi va profilaktikasi bayon etilgan.
Egri boshli gijja (Ancylostomaduodenale): Egri boshli gijjaning morfologik tuzilishi, tanasining rangi, bosh tomoni, og'iz kapsulasi, tishlari, rivojlanish sikli, odamning ichagida parazitlik qilishi, keltirib chiqaradigan kasallik (ankilostomidoz)ning belgilari (kamqonlik, darmonsizlik), diagnostikasi va profilaktikasi haqida batafsil ma'lumotlar berilgan.
TRIXINELLA (TRICHINELLASPIRALIS): Trixinellaning umumiy tavsifi, u keltirib chiqaradigan trixinellyoz kasalligi, uning manbalari (hayvonlar), voyaga yetgan trixinellaning ingichka ichakda, lichinkalarning esa mushaklarda yashashi, morfologiyasi, rivojlanish sikli, odamga yuqishi, kasallik belgilari (tana haroratining ko'tarilishi, mushaklarning og'rishi), diagnostikasi va profilaktikasi haqida ma'lumot berilgan.
Rishta (Dracunculus medinensis): Rishtaning morfologik tuzilishi, urg'ochisi va erkagining o'lchamlari, Afrika va Osiyoda tarqalishi, dragunkulyoz kasalligini qo'zg'atishi, tanasining tuzilishi, lichinkalari, rivojlanish sikli (oraliq xo'jayin - siklop), odamga yuqishi va oldini olish choralari haqida ma'lumot berilgan.
FILYARIYALAR OILASI: Filyariyalar oilasiga mansub nematodalarning umumiy tavsifi, ular keltirib chiqaradigan kasalliklar (filyariatozlar), geografik tarqalishi, transmissiv xususiyati, odamda uchraydigan turlari (vuxererioz, loaoz, onxotserkoz, brugioz), morfologiyasi, hayot sikli (definitiv va oraliq xo'jayinlar), joylashuvi, patogen ta'siri (fil oyog'i kasalligi) va diagnostikasi haqida ma'lumot berilgan.
QILSIMON GIJJA (FILARIYA BANKROFTI): Qilsimon gijjaning (Filariya bancrofti) filyarioz (vuxererioz) qo'zg'atuvchisi ekanligi, uning joylashishi (limfa tomirlari, tugunlar, biriktiruvchi to'qima), geografik tarqalishi, morfologiyasi (urg'ochi va erkak, lichinkalar), hayot sikli (odam va chivinlar), rivojlanishi, patogen ta'siri va diagnostikasi batafsil yoritilgan.