Markaziy va Janubiy O‘zbekiston moskitlari (Diptera: Phlebotominae) faunasi va ularning epidemiologik ahamiyati

Ushbu dissertatsiya O‘zbekistonning markaziy va janubiy hududlarida leyshmanioz o'choqlarida uchrovchi moskitlarning (Diptera: Phlebotominae) faunasi va ularning epidemiologik ahamiyatini tadqiq etadi. Tadqiqot davomida moskitlarning tur tarkibi, ularning hududlar bo'yicha tarqalishi, ekologik xususiyatlari va leyshmanioz bilan kasallanishdagi o'rni o'rganilgan. Shuningdek, hududlarning iqlim sharoitidan kelib chiqib, moskitlarning generatsiya davrlari aniqlanib, ular bilan kurashish bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan. Tadqiqotda molekulyar-genetik usullardan foydalanilib, moskitlarning turlarini aniqlashda yangi usullar joriy etilgan va olingan natijalar xalqaro GenBank ma'lumotlar bazasiga joylashtirilgan.

Asosiy mavzular

• Moskitlarning dunyo va O‘zbekiston faunasi hamda ularning epidemiologik ahamiyati: Tadqiqotda moskitlarning umumiy tasnifi, dunyo bo'ylab tarqalishi, leyshmanioz kasalligining tashuvchisi sifatidagi roli hamda O‘zbekiston hududidagi leyshmanioz o'choqlari va ulardagi moskitlar turlari haqida ma'lumot berilgan. Turli tadqiqotchilarning ishlari tahlil qilinib, so‘nggi 50 yildagi o‘zgarishlar ko'rsatib berilgan.
• Moskitlarning Markaziy va Janubiy O‘zbekiston hududlaridagi turi tarkibi va tadqiqot usullari: Ushbu qismda Samarqand, Jizzax, Qashqadaryo va Surxondaryo viloyatlarida olib borilgan dala tadqiqotlari natijalari, moskitlarni to'plash va identifikatsiyalash usullari, shuningdek, molekulyar-genetik tahlillar bayon etilgan. Jadval va grafiklar yordamida moskitlarning aniqlangan turlari va ularning soni ko'rsatilgan.
• Moskitlarning epidemiologik ahamiyati va ularni farqlash usullarini takomillashtirish: Tadqiqotda teri leyshmaniozini tashuvchi asosiy turlar - Ph.papatasi va Ph.sergenti ning epidemiologik ahamiyati, ularning genetik xususiyatlari va diagnostikasi bo'yicha amalga oshirilgan ishlar haqida ma'lumotlar keltirilgan. Molekulyar-genetik tahlil natijalari GenBank ma'lumotlari bilan solishtirilgan.
• Moskitlarning generatsiya davrlari va ularga qarshi kurashish usullari: Hududlarning iqlim sharoitidan kelib chiqqan holda moskitlarning generatsiya davrlari aniqlangan. Dizenfeksiya tadbirlarini amalga oshirishning optimal muddatlari belgilangan. Bu esa leyshmanioz tarqalishining oldini olishga yordam beradi.
• Xulosalar va tavsiyalar: Dissertatsiyada olib borilgan tadqiqotlar natijasida O‘zbekistonning markaziy va janubiy hududlarida moskitlarning turi tarkibi, epidemiologik ahamiyati va ularga qarshi kurash choralari bo‘yicha aniq xulosalar chiqarilgan va amaliy tavsiyalar berilgan.