Farid Edgu hikoyalarida psixologizm

Ushbu dissertatsiya Fared Edguning hikoyalarida psixologizmning poetik tamoyillarini, muallif va bosh qahramon psixologiyasini ochib beruvchi uslubiy vositalarni oʻrganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda Fared Edguning psixologik va minimalist hikoyalari, jumladan, "Carrion" (Leş), "Following the Gone Cat" (Giden Bir Kedinin Ardından), "Where the Road Goes" (Yolun Gittiği Yer) kabi hikoyalari va "One Thousand and One Syllables" (Bin Bir Hece) to'plamidan olingan parchalar tahlil qilingan. Tadqiqotning ilmiy yangiligi shundaki, psixologizmning nazariy asoslari, hikoya janrida psixologizmni kuchaytiruvchi vositalar aniqlangan hamda zamonaviy turk hikoyanavisligida inson ruhiyatini yoritish omillarining tadrijiy tahlili natijasida M.Sh.Esendal va S.Faik ijodining Farid Edgu uslubiga ta'siri ko'rsatilgan. Shuningdek, adib ijodida psixologizmning namoyon bo'lishi uning shaxsiy tajribasi, ta'lim tarbiyasi va ijtimoiy-siyosiy muhiti bilan bog'liqligi asoslangan. Tadqiqotda modernistik va postmodenistik uslublar, jumladan, ong oqimi, monolog, montaj, psixologik timsol, leytmotiv, psixologik illuziya, gipnoz, intermediyaviylik va boshqalar qo'llanilgan.

Asosiy mavzular

• Tadqiqotning maqsadi: Farid Edguning psixologik hikoyalaridagi yozuvchi va qahramon psixologiyasini aks ettirishning poetik tamoyillarini aniqlash, hamda qahramon ruhiyatining oʻzgarish dinamikasini belgilash.
• Tadqiqotning vazifalari: Psixologizmning ilmiy-nazariy asoslari hamda psixologik tahlilning asosiy mezon va tamoyillariga doir nazariy umumlashmalar chiqarish; zamonaviy turk hikoyachiligida psixologik hikoya janrining oʻziga xos jihatlari va uning Farid Edgu uslubiga ta'sirini aniqlash; adib ijodidagi yozuvchi psixologiyasini psixogenetik va biografik tahlillar orqali ochib berish; qahramon ruhiyatini yoritishda modern va postmodern tasvir vositalarining badiiy-estetik vazifalarini dalillash; psixologik va minimal hikoyalarda qahramon ruhiyatining dinamikasi hamda syujet chizig'idagi oʻzgarishlarni narrativ va aktant modellari asosida belgilash.
• Tadqiqot obyekti: Farid Edguning “Murda” (“Leş”), “Ketgan mushuk ortidan" ("Giden Bir Kedinin Ardından”), “Borar joy" ("Yolun Gittiği Yer”) va "Ming bir boʻgʻin" ("Bin Bir Hece") kabi hikoya toʻplamlaridagi psixologik hikoyalar.
• Tadqiqot predmeti: Farid Edgu hikoyalarini strukturaviy va badiiy-uslubiy jihatdan psixologik, semiotik tadqiq qilish misolida turk hikoyanavisligidagi psixologizm masalasini oʻrganish.
• Tadqiqotning usullari: Ontologik, biografik, psixologik, psixoanalitik va semiotik tahlil metodlari.
• Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Psixologizmning nazariy asoslariga koʻra, badiiy asarda psixologizmni yuzaga chiqaruvchi mezonlar shakllantirilgan hamda hikoya janrida psixologizmni kuchaytiruvchi tasvir vositalari, xarakter va vaziyat mutanosibligi aniqlangan; zamonaviy turk hikoyanavisligida inson ruhiyatini yoritish omillarining tadrijiy tahlili natijalariga asosan M.Sh.Esendal va S.Foiq ijodida aks etgan qahramon ruhiyatining dinamik tasviri, ixchamlik hamda statik syujetning Farid Edgu uslubiga ta'siri isbotlangan; Farid Edgu hikoyalarining biografik tahlili natijalariga binoan yozuvchining badiiy mahorati va qahramon ruhiyati talqini adibning biografiyasi, umr yo'li, ta'lim-tarbiyasi, ijtimoiy-siyosiy muhit hamda ma'naviy qadriyatlarga tayanganligi dalillangan; Farid Edgu hikoyalarida ong oqimi, monolog, montaj, psixologik timsol, leytmotiv kabi modernistik, hamda psixologik illyuziya, gipnoz, intermediyaviylik, intermatn va paramatn singari modernistik va postmodenistik vositalarning qahramon ruhiyatini yoritishdagi ahamiyati aniqlangan; psixologik va minimal hikoyalarda aktant modellarini aniqlash orqali voqelik ishtirokchilarining qahramon psixologik holatining ishonarliligini ta'minlashdagi ahamiyati belgilangan hamda aktant modeliga asoslangan holda narrativ modelda qahramon ruhiyati dinamikasining syujet davomidagi oʻzgarishlari belgilangan.